از ورق‌های روغنی در صنعت برای مواردی استفاده می‌شود که نیاز به فرمینگ و خم‌کاری ورق وجود داشته باشد. در میان انواع ورق‌ها، ورق روغنی ST14 یکی از پرکاربردترین آن‌هاست. اگر می‌خواهید بدانید در کجای زندگی روزمره‌تان از این ورق استفاده‌شده است، کافی است نگاهی به اتومبیلتان بیندازید. بدنه خودروها معمولاً از این ورق ساخته می‌شود. بنابراین، در ادامه این مقاله به ارائه‌ی یک بررسی جامع راجع به ورق روغنی ST14 خواهد پرداخت.
انواع ورق روغنی
پیش از ارائه‌ی توضیحات جامع در خصوص ورق روغنی ST14 ابتدا می‌بایست به دسته‌بندی‌های ورق روغنی که پیش‌نیاز اساسی جهت بررسی ورق روغنی ST14 می‌باشد پرداخته شود. این ورق‌ها با سه استاندارد کلی تولید می‌شوند که عبارت‌اند از:
استاندارد ST12: ورق ST12 به ورق روغنی معمولی اطلاق می‌شود. این نوع ورق خاصیت کشسانی ندارد و از آن‌ها در صنعت ساختمان‌سازی و پروژه‌های عمرانی استفاده می‌شود.
استاندارد ST13: به ورق‌های روغنی با گرید کششی نرمال اختصاص دارد. این نوع ورق خاصیت کشسانی پایینی دارد و دارای قابلیت شکل‌پذیری و انعطاف‌پذیری نسبتاً خوبی است. از این نوع ورق برای ساخت قطعات بدنه خودرو و نیز کارهایی که به پرس‌کاری عمیق نیاز نباشد، استفاده می‌شود.
استاندارد ST14: این نوع از ورق‌ها برای مدت‌زمان معینی (معمولاً 6 ماه) دارای خاصیت کششی بسیار بالایی می‌باشند و پس از گذشت این مدت مشخص خواص مکانیکی ورق به استاندارد ST13 تقلیل پیدا خواهد نمود. این نوع ورق خاصیت کشسانی بالایی دارد و نسبت به دو نوع ورق دیگر، نرم‌تر، منعطف‌تر و شکل‌پذیرتر می‌باشد. از این نوع ورق در صنعت خودروسازی و نیز کارهایی که به پرس‌کاری عمیق نیاز باشد، استفاده می‌شود.
ورق روغنی ST14
این ورق در زبان لاتین با نام Cold-rolled Sheet ST14 شناخته می‌شود. ورق روغنی ST14 فولاد کم کربنی است که طبق استاندارد ST14 و استاندارد جدید DC04 نام‌گذاری و تولید می‌شود. همان‌طور که در بخش قبل ذکر شد این ورق که به آن ورق فوق کششی هم می‌گویند، خاصیت الاستیسیته و انعطاف‌پذیری بالایی دارد.
تاریخ مصرف این ورق، 6 تا 8 ماه است. بعد از این مدت نوارهای تغییر شکل روی سطح ورق ظاهر می‌شود. ورق‌های روغنی ST14 در پروسه تولید خود، به‌وسیله آلومینیوم اکسیژن‌زدایی می‌شوند. بنابراین، سطح این ورق‌ها بسیار صیقلی است.
روش تولید ورق روغنی ST14
ورق روغنی ST14 ورق سیاهی است که اسید شویی شده و سپس تحت چندین مرحله نورد سرد قرار می‌گیرد. روغن‌کاری در حین نورد به‌منظور جلوگیری از خوردگی ورق، کاهش استهلاک غلتک‌ها، کاهش نیروی موردنیاز برای نورد، کاهش دمای غلتک و ورق و به‌طورکلی برای تسهیل فرآیند نورد انجام می‌گیرد. همچنین روغن با کاهش ضریب انتقال حرارت، به‌عنوان یک عایق رفتار کرده و موجب خنک‌سازی ورق و غلتک‌ها می‌شود.
لازم به ذکر است که روغن باید بعد از فرآیند به‌راحتی قابل پاک شدن باشد. در مورد ورق، این مورد با تبخیر روغن در حین آنیلینگ اتفاق می‌افتد. درباره آنیلینگ در ادامه بیشتر توضیح داده خواهد شد. در اینجا باید این نکته را متذکر شویم که در ورق‌های نازک، فرآیند روغن زدایی عموماً به‌وسیله‌ی عملیات الکترولیتی انجام می‌گیرد. فرآیند روغن‌کاری به دو صورت پاشش مستقیم و پاشش مداربسته انجام می‌گیرد که در ادامه موردبحث قرار می‌گیرند:
پاشش مستقیم
در این روش روان‌ساز غلیظی به‌صورت مستقیم روی ورق پاشیده می‌شود. این روش برای ورق‌های نازک مناسب است.
پاشش مداربسته
در این روش روان‌ساز رقیقی روی غلتک‌های دستگاه نورد پاشیده می‌شود که علاوه بر روغن‌کاری، موجب خنک‌سازی غلتک‌ها نیز می‌گردد.
بعد از روغن‌کاری، ورق تحت عملیات نورد سرد قرار می‌گیرد. در اثر نورد، خواص مکانیکی ورق به دلیل کار سختی ایجادشده، بهبودیافته و ساختار آن ریز‌دانه می‌شود. با انجام فرایند نورد سرد، ضخامت ورق کاهش و سختی آن افزایش پیدا می‌کند. بنابراین نیاز به تبلور مجدد و بازیابی انعطاف‌پذیری دارد.
برای این منظور عملیات آنیلینگ روی ورق انجام می‌شود. عملیات آنلینیگ (Annealing) یا آنیل کردن یا بازپخت، ازجمله روش‌های عملیات حرارتی (Heat treatment) است که برای بهبود خواص مکانیکی مقاطع فولادی مورداستفاده قرار می‌گیرد. ازآنجاکه امکان شکست و از بین رفتن قطعه به دلیل تنش‌های باقی‌مانده حاصل از کارسرد، وجود دارد، آنیل کردن ازجمله روش‌های پیشگیری از رخداد چنین وقایعی می‌باشد.
امروزه برای تولید ورق روغنی ST14 از روش هیدروفرمینگ نیز استفاده می‌شود. این روش به کشش ورق شباهت دارد. در هیدروفرمینگ از یک سیال هیدرولیکی مانند امولسیون آب و روغن با غلظت 3 الی 15 درصد برای فشردن ورق‌ها در دمای اتاق استفاده می‌شود. به عبارتی سیال نقش سمبه را ایفا می‌کند. از مزایای هیدروفرمینگ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
کشش عمیق ورق بدون پارگی، یکنواختی رفتار ورق در حین کشش، قابل کنترل و تنظیم بودن کشش ورق بدون باز کردن قالب، کیفیت سطحی خوب، یکنواختی فشار واردشده به ورق، یکنواختی ضخامت حاصل‌شده، توزیع مناسب کرنش، صرفه اقتصادی
مشخصات شیمیایی و مکانیکی ورق روغنی ST14
مقاومت تسلیم ورق روغنی ST14 بیشتر از 220 مگا پاسکال و استحکام کششی آن در بازه‌ی ۳۵۰ – ۲۷۰ مگا پاسکال می‌باشد. دیگر مشخصات مکانیکی ورق ST14 در دمای 23 درجه سانتی‌گراد را می‌توانید در جدول زیر مشاهده کنید. این مقادیر ممکن است در کارخانه‌های مختلف با اختلاف ناچیز ثبت شوند. بااین‌وجود مقادیر استاندارد این مدل ورق به شرح زیر می‌باشد:
| مدول برشی | نسبت پواسون | مدول الاستیک | کشیدگی (افزایش طول) |
| 82 GPa | 29/0 | 180 GPa | 36% < |
ترکیبات شیمیایی ورق روغنی ST14 نیز در جدول زیر ارائه شده است.
| سیلیسیوم | گوگرد | فسفر | نیکل | منگنز | کربن |
| 01/0 | 025/0> | 0.025> | 0.007> | 0.04> | 0.08> |
1ـ3کاربردهای ورق روغنی ST14
عمده‌ترین کاربرد ورق روغنی ST14 در مصارفی است که نیاز به پرس‌کاری عمیق وجود دارد. همچنین در صنایع خودروسازی، این ورق بسیار موردتوجه قرارگرفته است. به عنوان مثال، از ورق روغنی ST14 برای تولید فیلتر اتومبیل و بدنه خودروها استفاده می‌شود. دیگر کاربردهای این محصول عبارت‌اند از: تولید مبلمان اداری، لوازم خانگی، ساخت پانل‌های غیرقابل انعطاف، ساخت قطعات صنعتی، ساخت مخازن سوخت و تانکر آب، ساخت پروفیل، ساخت ابزار و یراق‌آلات.
1ـ4 ابعاد ورق روغنی ST14
وزن ورق روغنی ST14 تقریباً برابر با آهن معمولی است و به دو صورت رول و فابریک عرضه می‌شود. معمولاً ورق‌های مورداستفاده در ساخت لوازم‌خانگی به‌صورت فابریک و ورق‌های به کار برده شده در اگزوز اتومبیل‌ها به‌صورت رول هستند. ورق‌های روغنی ST14 در ضخامت 3/0 تا 3 میلی‌متری تولید می‌شوند. عرض آن‌ها نیز ۱۰۰ و ۱۲۵ میلی‌متر است. این ورق‌ها خواص مکانیکی مطلوبی دارند. همچنین دارای لبه‌های یکنواختی هستند و به‌راحتی برش‌کاری می‌شوند. برش‌کاری ورق‌های روغنی ST14 معمولاً به‌وسیله لیزر انجام می‌شود.
قیمت ورق روغنی ST14
قیمت ورق ST14 بر مبنای آیتم‌های مختلفی تعیین می‌گردد که برخی از این آیتم‌ها عبارت‌اند از: نوسانات بازار ارز، کیفیت و کاربرد ورق، متریال مصرفی در تولید ورق، کارخانه تولیدکننده ورق و برخی عوامل ازاین‌دست. ورق ST14 به‌صورت رول و شیت و با عرض های مختلف تولید و به بازار عرضه می‌شود که این فاکتور نیز می‌تواند بر قیمت محصول تأثیر داشته باشد.
ورق‌های روغنی در استانداردهای مختلف با ابعاد گوناگون به‌صورت شیت و رول توسط کارخانه های فولاد مبارکه اصفهان، کارخانه فولاد قزاق، کارخانه هفت الماس و غیره تولید می‌شوند. به‌منظور اطلاع از قیمت ورق روغنی با استاندارد ST14 می‌توانید به سایت آهن اسپات مراجعه و از قیمت به‌روز این محصول از کارخانه های مختلف باخبر شوید.
خرید ورق ST14
ورق‌های ST14 به‌صورت رول و شیت و با عرض‌های 100، 125 و 150 سانتی‌متر به بازار عرضه می‌شوند. برای خرید ورق ST14 تولیدی کارخانه های مختلف می‌توانید به سایت اینترنتی آهن اسپات مراجعه نمایید. قیمت آنلاین آهن و همچنین تحلیل و بررسی اخبار آهن و فولاد کشور به‌صورت روزانه و فروش آهن‌آلات ساختمانی و صنعتی با تضمین قیمت و کیفیت ازجمله فعالیت‌های مجموعه آهن اسپات می‌باشد.
جمع‌بندی
در این مقاله کوشش شد تا علاوه بر گذری بر گریدهای مطرح ST12، ST13 و ST14 در گروه ورق‌های روغنی، اطلاعات جامعی راجع به معرفی ورق روغنی ST14، ویژگی‌ها، کاربردها، نحوه ساخت و عوامل تأثیرگذار در قیمت این محصول را در اختیار فعالان و خریداران این حوزه قرار دهد.
همان‌طور که در بخش‌های قبل اشاره گردید ورق‌های روغنی ST14 طیف گسترده‌ای از کاربرد را در صنایع گوناگون دارند به‌گونه‌ای که اگر به اطراف خود بنگریم، وسایل و تجهیزات بی‌شماری را مشاهده خواهیم کرد که در ساخت آن‌ها از ورق‌های روغنی ST14 استفاده‌شده است. از دلایل استفاده از ورق‌های روغنی ST14 در صنایع گوناگون می‌توان به امکان برش‌کاری، خم کردن و رنگ‌پذیری این ورق‌ها اشاره نمود.
در پایان، مشتریان برای خرید ورق روغنی ST14 می‌توانند به سایت آهن اسپات مراجعه کنند و با مطالعه جداول مشخص‌شده، محصول موردنظر خود را سفارش دهند.