لوله‌های فولادی را می‌توان به صورت درزدار و بدون درز با قابلیت‌ها و کاربردهای متنوعی تولید کرد. اما هر دو این لوله‌ها در معرض خوردگی قرار دارند. برای جلوگیری از این پدیده مخرب پوشش‌دهی لوله‌ها پیشنهاد شد. گالوانیزه کردن هم نوعی روش پوشش‌دهی است که می‌تواند در صورت آسیب به لوله لایه محافظتی به جای آهن وارد واکنش با محیط می‌شود.
مشخصات لوله گالوانیزه سرد
لوله گالوانیزه به لوله‌ای گفت می‌شود که در استخر روی مذاب (Zn) با هدف پوشش‌دهی غوطه‌ور شود. گالوانیزه کردن نوعی روش حفاظتی است که در آن عنصر روی نقش آند فدا شونده را بازی می‌کند. در نتیجه در محیط‌های مرطوب، اسیدی، چرب و شور به جای این که آهن وارد واکنش خوردگی شود، روی تمایل بیشتری برای ورود به واکنش نشان می‌دهد. در نتیجه از لوله حفاظت خواهد شد.
لوله گالوانیزه سرد به آن دسته از لوله‌ها گفته می‌شود که به روش الکترو گالوانیزاسیون پوشش‌دهی می‌شوند. نام دیگر این روش آبکاری با روی است. از آن جایی که روی در جدول پتانسیل شیمیایی بالاتر از آهن قرار می‌گیرد، در مقابل آهن به یک آند قوی بدل می‌شود. با گذر کردن جریان الکتریکی از درون محلول نمکی حاوی روی و قرار دادن یک لوله فولادی در آن، لوله نقش کاتدیک دارد. پس از عبور الکتریسیته روی از محلول جدا خواهد شد و بر سطح کاتد می‌نشیند.
به طور استاندارد هم ضخامت لایه محافظت بین 1 تا 2 میلی متر است. هر چه غلظت روی در محلول بیشتر باشد و مدت زمان بیشتر لوله در محلول غوطه‌ور شود، امکان ساخت لایه محافظ ضخیم‌تری وجود خواهد داشت.
مزیت و کاربرد لوله گالوانیزه سرد
لوله گالوانیزه سرد را یکی از بهترین انتخاب‌ها برای محیط‌های مرطوب و اکسیدکننده است. چرا که دست کم به 5 سال وقت نیاز است که به بدنه اصلی لوله‌ها آسیب مخرب وارد شود. مزیت‌های این پوشش ضدخوردگی سبب شده که در میان انواع لوله‌های فولادی، لوله گالوانیزه بیشتر مورد استفاده قرار گیرد. از ویژگی‌های مثبت آن می‌توان به وارد زیر اشاره کرد:
- قابلیت بازیافت لوله با انجام ذوب مجدد در کوره
- مواد اولیه در دسترس
- قابلیت پیاده سازی بر روی انواع لوله‌های فولادی درزدار و بدون درز
- قابلیت پوشش‌دهی کامل و همه جانبه لوله
- قابل استفاده در محیط‌های سرپوشیده
- کار گذاری آسان
- امکان بستن با پیچ و رزوه
- قابل استفاده در همه محیط‌های مرطوب و خشک
با توجه به ویژگی‌هایی که گفته شد و مقرون به صرفه بودن قیمت لوله گالوانیزه سرد، از آن در صنایع مختلفی می‌توان استفاده کرد. به طور مثال در زیر ساخت‌های شهری برای انتقال برق، تخلیه فاضلاب و انتقال آب و در بخش کشاورزی به عنوان تجهیزات گلخانه‌ای مصرف می‌شوند.
تنها محدودیتی که لوله گالوانیزه سرد دارد، این است که نمی‌توان آن را جوشکاری کرد. چرا که در منطقه HAZ جوش، عنصر روی از بین می‌رود و دیگر قادر به حفاظت نخواهد بود. در صورت لزوم در ابتدا باید جوشکاری انجام شود و سپس عملیات گالوانیزه کردن صورت بگیرد؛ همچنین استفاده از این لوله‌ها برای انتقال سیالات بسیار خورنده هم توصیه نمی‌شود.
تفاوت لوله گالوانیزه سرد با گرم
عملیات گالوانیزه کردن به دو صورت سرد و گرم قابل اجرا است. هر دو روش را می‌توان برای پوشش‌دهی لوله‌های فولادی استفاده کرد و به هر دو صورت امکان محافظت وجود دارد. اما تفاوت‌هایی در نتیجه حاصل وجود خواهد داشت. در روش تولید لوله گالوانیزه سرد دمای کاری پایین‌تر است و عمر لوله تا 5 سال افزایش خواهد یافت. اما به علت دمای کاری بیشتر در حالت پوشش‌دهی گرم، چسبندگی بین لوله و لایه محافظ بیشتر خواهد بود و طول عمری در حد 20 سال خواهد داشت.
ضخامت لایه محافظ لوله‌های لوله گالوانیزه گرم در حدود 2 میلی متر است ولی در حالت لوله گالوانیزه سرد می‌توان 1 میلی متر هم باشد. در نتیجه وزن نهایی لوله‌هایی که روش آبکاری سرد تولید شده کمتر خواهد بود.
لایه محافظی که بر روی لوله‌های گالوانیزه شده به روش گرم تولید می‌شود مات و کدر است و رنگ آن به طوسی شبیه می‌باشد. همچنین سطح آن هموار نیست. در مقابل لوله‌های گالوانیزه سرد شده سطح براق‌تر و روشن‌تری دارند.
آخرین تفاوت میان این دو لوله این است که لوله‌های تولید شده به روش گالوانیزه گرم به صورت دو سر رزوه دنده‌ای تولید می‌شوند. لوله‌های گالوانیزه سرد هم بدون رزوه تولید می‌شوند و در صورت لزوم می‌توان آن را رزوه‌دار کرد. به علاوه برای تولید نیپل دو سر دنده‌ای باید از لوله گالوانیزه سرد استفاده نمود.
محاسبه وزن لوله گالوانیزه شده
برای تولید لوله‌های گالوانیزه‌ای که به روش الکترو گالوانیزاسیون یا همان روش گالوانیزه کردن سرد هم چندین استاندارد تدوین شده است. هدف از توسعه این استانداردها تدوین جداول وزنی و جداولی است که مشخصات فنی از جمله ضخامت لوله‌های گالوانیزه نوشته شده است تا خریداران بر اساس آن‌ها بتوانند محصول را انتخاب کنند. از جمله استانداردهایی که برای تولید این لوله پذیرفته شدند عبارتند از:
- BS 1387
- ISIRI 3765
- DIN 2441
- DIN 2440
- DIN 2444
- DIN EN 10240
لوله‌های گالوانیزه در دو گروه سبک و سنگین قابلیت تولید دارند. طبیعتا وزن لوله‌های سنگین به علت ضخامت بیشتر لایه محافظ است که بالا می‌رود و مستقیما بر قیمت محصول تاثیر خواهد گذاشت. در طی عملیات گالوانیزاسیون سرد 2 تا 7 درصد به وزن لوله خام اولیه اضافه خواهد شد. علاوه بر ضخامت لایه، تعیین وزن آن به طول، ضخامت و قطر آن نیز بستگی خواهد داشت.
از دو رابطه زیر می‌توان برای محاسبه وزن لوله‌های گالوانیزه استفاده کنید:
4 / ((ضخامت * 2 (قطر بیرونی) – 2 (قطر خارجی)) * 3.14 * چگالی)
در این رابطه مقدار چگالی برابر است با: 7.85 گرم بر سانتیمتر مکعب
تعیین قیمت لوله گالوانیزه سرد
محاسبه قیمت لوله گالوانیزه سرد مانند دیگر مقاطع فولادی به پارامترهای مختلفی بستگی دارد. برخی از این پارامترها تاثیر مستقیم و برخی تاثیر غیر مستقیم خواهند گذاشت. به طور کلی این نوع لوله‌ها به علت کاربردی که دارند و نوع عملیات پوشش‌دهی ضد خوردگی که بر روی سطحشان اعمال شده، قیمت بیشتری نسبت به انواع دیگر لوله‌های فولادی خواهند داشت.
از مهمترین پارامترهایی که در تعیین قیمت لوله گالوانیزه سرد تاثیر می‌گذارند، می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- قیمت لوله خام
- قیمت روی
- هزینه تجهیزات و نیروی انسانی
- ضخامت لایه محافظ نشانده شده
- وزن لوله
- هزینه‌های حمل و نقل
- هزینه‌های جانبی تولید مانند انرژی
به علاوه نوع کاربرد لوله هم اهمیت دارد. به طور مثال قیمت لوله برق گالوانیزه سرد با توجه به این که برای زیر ساخت‌های خطوط انتقال برق استفاده می‌شوند می‌تواند از انواع دیگر لوله‌های فولادی گرانتر باشد. چرا که هم استحکام بیشتری در برابر ضربه دارند و هم در برابر خوردگی مقاومت نشان می‌دهند.
جمع‌بندی
لوله‌های فولادی را به دو روش می‌توان گالوانیزه کرد. یکی از این شیوه‌ها گالوانیزه کردن سرد است که می‌تواند پوشش مقاوم به خوردگی را روی سطح آن بنشاند. لوله گالوانیزه سرد شده تا 5 سال در محیط‌های مرطوب و در تماس با سیالات مختلف می‌توانند دوام داشته باشند.
مجموعه آهن اسپات با حذف واسطه‌ها و دلال‌ها سعی کرده است تعامل میان تولیدکننده و مصرف‌کننده آهن آلات را بهبود بخشد. برای این هدف سایت آهن اسپات تاسیس شد. شما می‌توانید با مراجعه به سایت آهن اسپات از به‌روزترین قیمت لوله گالوانیزه سرد و نام تولیدکنندگان این لوله اطلاع پیدا کنید. همچنین تمامی اطلاعات مرتبط با محصولات درج شده بر روی این سایت طبق آخرین تغییرات بازار به‌روز رسانی می‌شوند.