دقت، استحکام و قابلیت انعطاف‌پذیری از ویژگی‌های منحصربه‌فرد تسمه به‌حساب می‌آیند. تسمه‌ها اغلب به‌وسیله ورق ساخته می‌شوند. این ورق‌ها با ضخامت کم، در مقاطع یکسان و معینی برش داده می‌شوند به‌نحوی‌که در آن عرض به نسبت ضخامت از اختلاف بالایی برخوردار باشد؛ همچنین این محصول را می‌توان در جنس‌های گوناگونی از قبیل پلاستیک، نخ، آلومینیوم و… در بازار پیدا کرد.
در صنعت ساخت‌وساز، مهندسی، ساخت و تولید، معادن و ساخت چارچوب‌های آهنی و… از تسمه‌ها به‌وفور استفاده میشود. در حالت کلی اغلب تسمه‌ها در اندازه‌های مختلف و به دو صورت فابریک و ماشینکاری به تولید می‌رسند. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص کاربرد، مزایا و دیگر خصوصیات مهم تسمه‌ها با ادامه این مقاله از وبلاگ آهن اسپات همراه باشید.
تسمه چیست؟
از تسمه‌ها به‌منظور انتقال انرژی بین چند شفت استفاده میشود. عملکرد آهن‌ها بدین صورت است که به‌دور قرقره می‌پیچند و نیروی قرقره‌ها را به یکدیگر متصل می‌کنند. طول و ابعاد تسمه‌ها حدود 6 تا 12 میلی‌متر بوده و عرض آن‌ها نیز بین 20 تا 60 میلی‌متر است. تسمه‌ها می‌توانند به دو صورت باز یا گرد تولید شوند.
همچنین لازم به ذکر است که از تسمه‌ها به‌طورکلی در سه حالت می‌توان استفاده نمود. حالت اول که به آن نیز تسمه تایمینگ می‌گویند برای منتقل کردن قدرت استفاده می شود. در حالت دوم به‌منظور تنظیم زمان حرکت قطعات موتور استفاده می‌گردد و در حالت آخر که به آن تسمه نقاله می‌گویند برای انتقال دادن اشیا از یک سمت به سمتی دیگر استفاده میشود.
در دسته‌بندی تسمه‌ها نیز می‌توان گفت که به دو نوع فلزی و غیرفلزی تولید می‌شوند. تسمه‌های فلزی و غیرفلزی در میزان استحکام کششی با یکدیگر متفاوت هستند. تسمه‌های غیرفلزی در بسته‌بندی وسایلی همچون مصالح ساختمانی، کاغذ و… کاربرد دارند؛ اما از انواع فلزی در بسته‌بندی لوله، مس، آلومینیوم و صفحات فلزی استفاده می‌گردد.
همچنین تسمه‌ها در ساختمان‌سازی و صنعت نیز مورداستفاده قرار می‌گیرند که از جمله آن می‌توان به استفاده در بسته‌بندی بارهایی که سنگین هستند، اشاره نمود. هنگامی که در حین کار نیازمند مقاومت بالایی هستیم مانند بلندکردن یک وسیله سنگین می‌توان از این تسمه‌ها بهره برد. بیشترین استفاده‌ای که از این محصول صورت می‌گیرد، استفاده از آن در کابل تلفن و برق است.
انواع تسمه
تسمه‌ها بر حسب میزان قدرت و فاصل دو محور به چندین نوع تقسیم می‌شوند که در ادامه به توضیح هر یک از آنان پرداخته‌ایم.
1. تسمه تخت
این تسمه‌ها به طور گسترده در قرن‌های 19 و اوایل قرن 20 کاربرد بسیاری داشته که برای انتقال قدرت در کارخانه‌ها استفاده می‌شد. کاربرد آن‌ها در مزارع و معادن از قبیل کارخانه‌های چوب‌بری، خرمن‌کوب، نوار نقاله و غیره است.
جنس تسمه تخت از چرم، پارچه و یا لاستیک، پلیمر است و همچنین قادر است تا نیروی زیادی را در سرعت بالایی تحویل دهد. این محرک‌های بزرگ نیاز به فشار بسیار زیادی دارند که منجر به بارهای قوی میشود و برای سیستم‌های بسته کاربرد چندانی ندارند.
2. تسمه گرد
تسمه‌هایی با سطح مقطع دایره‌ای‌شکل هستند که برای اجرا در پولی‌هایی با شیارهای v شکل با زاویه 60 درجه مورداستفاده قرار می‌گیرند. این نوع محصول زمانی مناسب است که چرخ پولی‌های گرد به سمت تسمه‌ها راهنمایی شده باشند و یا وقتی مورداستفاده قرار می‌گیرند که تسمه‌های نوع حلقه وجود داشته باشد.
این تسمه‌ها در طول ها و اندازه‌های مختلف تولید می‌شوند که برای اتصال این تسمه از یک جز اصلی یا اتصال فلزی و یا جوش استفاده می‌گردد.
3. تسمه ذوزنقه‌ای
این تسمه که به‌عنوان تسمه v نیز شناخته میشود به‌طورکلی بدون محدودیت و سطح مقطع آن‌ها ذوزنقه‌ای شکل است و مشکلاتی چون لغزش و هم‌ترازی را حل می‌کند.
تسمه‌های ذوزنقه‌ای بهترین ترکیب از دو کشش، سرعت حرکت بار یاتاقان‌ها و عمر طولانی را فراهم می‌کند که به دلیل فاصله مرکزی آنان نسبت به تسمه‌های تخت کاربرد بیشتری نیز دارند.
فاصله مرکز موردنظر بزرگ‌تر از قطر پولی است اما کمتر از 3 برابر مجموع هر پولي مي باشد و محدوده سرعت مطلوب اين تسمه 7000-10000 ft/min است.
این تسمه‌ها به علت ضخامت بزرگ‌تر نسبت به تسمه‌های تخت، نیاز به پولی‌های بزرگ‌تر نیز دارند و همچنین دارای طول‌های قابل تنظیم با قابلیت جداسازی قطعات در مواقع ضروری می‌باشند.
4. تسمه چند شیار
این تسمه که به نام polygroove نیز شناخته می‌گردد به طور معمول از 5 یا 6 تسمه V شکل در کنار یکدیگر ساخته میشود به همین دلیل برای سطح دیسک، تسمه نازک‌تری نسبت به ذوزنقه‌ای به ما می‌دهد که این دلیل انعطاف‌پذیر بودن تسمه می‌باشد گرچه در بیشتر مواقع پهن‌تر است که این انعطاف‌پذیری باعث افزایش بهره‌وری میشود.
خم شدن مداوم تسمه، موجب شده تا انرژی کمتری در اصطکاک داخلی به هدر رود. این افزایش بهره‌وری در عمل به علت کاهش میزان حرارت بر روی تسمه است؛ همچنین لازم به ذکر است از این تسمه‌ها برای انتقال نیروهای بالا استفاده میشود.
5. تسمه آج‌دار
تسمه آج‌دار از شیارهای طولانی تشکیل شده است و به‌منظور انتقال قدرت از آن استفاده میشود. این تسمه دارای یک ساختار تک قطعه‌ای است که این ساختار برای توزیع یکنواخت تنش در سراسر عرض پولی در جایی که تسمه در حال تماس است، ارائه شده است.
محدوده قدرت تسمه‌های آج‌دار تا 600KW بوده و همچنین دارای سرعت بالا، حرکت مارپیچی شکل، طول عمر بالا، پایداری و یکنواختی در تنش دیسک است.
این تسمه در کمپرسور، دوچرخه تناسب‌اندام، ماشین‌آلات کشاورزی، میکسر مواد غذایی، ماشین لباسشویی، ماشین چمن‌زنی و…استفاده میشود.
6. تسمه تایمینگ
تسمه دندانه‌دار و تسمه هم‌زمان از دیگر نام‌های تسمه تایمینگ می‌باشند. این تسمه دارای انتقال مثبت است که می‌تواند حرکت نسبی داشته باشد. تسمه تایمینگ دارای دندانه می‌باشد که آن را با پولی دندانه‌دار مناسب تطبیق می‌دهند تا زمانی که به‌درستی تنیده شد دچار هیچ‌گونه لغزشی نشود و در سرعت ثابتی عمل کند.
تسمه تایمینگ اغلب به‌جای زنجیر و چرخ‌دنده‌ها استفاده میشود به‌طوری‌که سروصدای کمتری تولید می‌کند و نیازی به روغن‌کاری ندارد. معمولاً در میل بادامک خودرو، سیستم‌های زمان‌بندی کوچک و موتورهای استپر از تسمه‌های تایمینگ استفاده میشود.
روش‌های تولید تسمه
انواع تسمه‌ها با روش‌های گوناگونی تولید می‌شوند که ما در ادامه این مقاله قصد داریم به معرفی هر یک از آن‌ها بپردازیم و توضیح مختصری برای هر یک از آنان ارائه دهیم.
1. روش نوردی
درصورتی‌که برای تولید تسمه‌ها از قراضه‌های آهن استفاده شود، تسمه نوردی می‌گویند. در این روش ابتدا قراضه آهن را در کوره ذوب کرده و سپس مذاب از بین غلتک‌های نورد عبور داده میشود. بنا بر ضخامت در خواستی می‌توانید سرعت شار جریان مذاب را تغییر دهید.
استحکام کششی تسمه در روش نوردی پایین است چراکه در حین نورد ترک‌ها و شکاف‌هایی در گوشه‌های تسمه ایجاد میشود. به این تسمه‌ها تسمه قرمز نیز می‌گویند زیرا سطح تسمه به علت ناخالصی و اکسید آهن قرمز است.
لازم به ذکر است که قیمت تسمه‌های تولید شده به این روش، به علت مواد اولیه‌ای که استفاده میشود نسبت به سایر تسمه‌ها ارزان‌تر است. از عیوب این تسمه‌ها می‌توان به مواردی چون متغیر بودن آلیاژ تسمه‌ها اشاره نمود، بدین صورت که طول تسمه بین 5 تا 7 متر تغییر می‌کند.
2. روش فابریک
در این روش، تسمه به‌وسیله شمس و از طریق نورد گرم تولید میشود. به دلیل استفاده از شمس کیفیت آن از تسمه نوردی بالاتر است. در حین تولید تسمه از طریق نورد گرم می‌توانید با طراحی فرایند سردکردن ساختار خواص مکانیکی دلخواه خود را به دست آورید.
دستگاه‌های تولید این تسمه نیمه اتومات یا تمام اتومات هستند. کارخانه‌های اتومات قادر به تولید سایزهای غیرمتعارف نیستند بنابراین اگر سفارشی با ابعادی که در بازار رایج نیست داشته باشید باید از کارگاه‌های غیر اتومات تسمه نوردی، تسمه را تهیه نمایید. برای آشنایی بیشتر با تسمه فابریک و کاربردهای آن، به وبلاگ آهن اسپات مراجعه نمایید.
3. روش ماشینکاری
اگر از طریق ورق، تسمه تولید شود، به آن محصول، تسمه ماشینکاری می‌گویند. در این روش ابتدا با دستگاه گیوتین ورق را برش می‌زنند. سپس بعد از برش، لبه‌های ورق که حالا تیز شده است را وارد دستگاه لبه گیر می‌کنند تا تیزی لبه‌ها و کناره‌ها گرفته شود.
همچنین هنگام برش به دلیل تنش‌های سطحی که ایجاد میشود تسمه تاب برمی‌دارد. برای رفع این مشکل آن را از بین غلتک‌های نورد عبور می‌دهند تا صاف شود به این کار اصطلاحاً اتوکشی می‌گویند.
4. روش ترانس
برای تولید تسمه ترانس از سه نوع تسمه تولیدی روش‌های بالا استفاده میشود. از نظر کیفیت، می‌توان به‌جرئت گفت که باکیفیت‌ترین تسمه است. تسمه تولیدی به روش‌های قبل را وارد حوضچه اسیدی ضعیفی می‌کنند تا ناخالصی‌های سطحی آن از بین برود؛ بعد از بیرون آوردن از حوضچه و خشک‌کردن تسمه، آن را براده برداری می‌کنند و سپس با نیرویی بسیار زیاد به داخل دستگاه کشیده شده و از ضخامت و عرض آن حدوداً 0.5 میلی‌متر کم و به طول تسمه اضافه میشود و کش می‌آید.
همین امر موجب میشود تا به آن تسمه کششی نیز گفته شود. در پایان، تسمه را از بین غلتک‌های تاب‌گیر عبور می‌دهند تا تسمه‌ای با تلورانس ابعادی تقریباً صفر و سطح صاف و براق تولید شود.
کاربردهای تسمه فولادی
کاربردهای انواع تسمه فولادی به شرح زیر است:
- در صنایع و کارخانجات تولید آجر، موزاییک، شیشه، چوب، سفال، پروفیل و صنایع فولادی و فلزی و…
- برای تولید گریتینگ جهت پوشش کف و پله‌ی کارخانه ها و ساختمان‌های شهری
- برای صنایع بسته بندی
- ساخت در و پنجره
- در و پنجره آکاردئونی
- صنایع برق و مخابرات، کابل برق و تلفن، ترانسفورماتور
- ساخت رادیاتور
- تولید واشر
- ساخت لوازم خانگی
- لوازم پزشکی و جراحی
- دوچرخه سواری و صنایع اتومبیل
- انواع کمربند نگهدارنده مانند کمربند کپسول آتش‌نشانی و…
عوامل مؤثر بر طول عمر و دوام تسمه‌ها
- طبیعی است که هر چه تعداد تسمه استفاده شده در یک مجموعه کمتر باشد به‌مراتب طول عمر تسمه‌ها نیز کمتر میشود. دلیل این امر را می‌توان کارکرد زیاد و سایش ایجاد شده بین تسمه و پولی دانست.
درصورتی‌که تعداد تسمه‌ها بیشتر باشد، چنانچه یکی از تسمه‌ها دچار خرابی و پارگی شود سیستم از کار نمی‌افتد. علاوه بر این موضوع، ازدیاد تسمه‌ها موجب افزایش و کارایی و همچنین طول عمر سیستم می شود. - باتوجه‌به ابعاد، اندازه و جنس انواع تسمه‌ها، هر یک از آن‌ها برای میزان کشش و اصطکاک مشخصی طراحی شده‌اند؛ بنابراین می توان با انتخاب تسمه مناسب، میزان خرابی تسمه‌ها را به حداقل رساند؛ به‌عنوان‌مثال از تسمه‌های ضعیف و دارای آلیاژ معمولی نمی‌توان در صنایعی چون فولاد و ذوب‌آهن استفاده نمود.
- محل اصلی قرارگیری و چرخش تسمه‌ها درون پولی است؛ به دلیل اینکه پولی موجب چرخش آسان‌تر و همچنین قرارگیری منظم تسمه در سیستم میشود. باید باتوجه‌به ضخامت و ارتفاع تسمه از پولی‌های مناسب در طول مسیر حرکت آن استفاده کرد.
- همواره باید در طول مسیر، اتصالات مرتبط به سیستم و تسمه‌ها مورد بررسی و روغن‌کاری قرار گیرند. این امر موجب شده تا به‌راحتی به چرخش درآیند و کمترین میزان فشار به تسمه‌ها وارد شود.
البته لازم به ذکر است که در هنگام تمیزکاری و روغن‌کاری، محلول روغن روی تسمه‌ها نریزد چراکه روغن می‌تواند موجب خرابی و درنهایت ازکارافتادن مجموعه گردد. - در هنگام بسته‌بندی و حمل‌ونقل باید نهایت دقت به کار گرفته شود. تسمه‌ها در برابر حرارت و تابش نور مستقیم آفتاب ممکن است به دلیل روغن و محلول‌های شیمیایی موجود در تسمه‌ها مقاومت و کارایی خود را از دست بدهند.
گاهی اوقات پیش آمده است که در هنگام ذخیره‌سازی تسمه‌ها به دلیل عدم رعایت اصول لازم، تسمه دچار تغییر حالت شده و انعطاف‌پذیری خود را از دست داده است.
تأثیرگذارترین عوامل بر قیمت نهایی تسمه‌ها
گاهی اوقات پیش‌آمده که قیمت تسمه در طی فواصلی چندین برابر افزایش پیدا کرده است و همچنین در روزهای عادی شاهد کاهش قیمت‌های آن نیز بوده‌ایم. در ادامه قصد داریم به بررسی عواملی که می‌تواند موجب صعودی و نزولی بودن قیمت تسمه‌ها شود را به طور مفصل بیان کنیم. با ما در ادامه این مقاله همراه باشید.
1. قیمت ارز
تأثیرگذاری زیاد قیمت دلار بر تسمه‌ها به‌قدری است که قیمت‌های این محصول به‌صورت لحظه‌ای تغییر می‌کند و موجب میشود تا فعالان این بازار در شک و سردرگمی فرو روند.
بی‌ثباتی نرخ ارز تنها به‌صورت مستقیم بر این محصول اثر نمی‌گذارد و گاهی اوقات تأثیرات پنهان آن می‌تواند تغییرات بزرگ‌تری را رقم بزند.
به‌عنوان مثال جو روانی حاکم بر بازار، به‌تنهایی می‌تواند میزان تقاضا را کاهش یا افزایش دهد که این عمل موجب شده تا هر لحظه تسمه‌ها قیمت متغیری داشته باشند.
2. قیمت مواد اولیه
قیمت ضایعات آهن، شمس، ورق و به طور کلی دیگر فلزات یکی از فاکتورهای مهم در تعیین قیمت تسمه‌ها و دیگر محصولات فولادی هستند؛ همچنین لازم به ذکر است که بازیافت این مواد اولیه هم از نظر اقتصادی و هم از نظر حفاظت از محیط زیست بسیار با ارزش است.
به همین دلیل در کشورهای صنعتی، قسمت زیادی از فلزات موردنیاز صنایع مختلف به ویژه فولاد از طریق بازیافت تأمین میشود، اما قیمت مواد اولیه همیشه ارتباط مستقیمی با قیمت تسمه‌ها ندارد و گاهی شدت سایر عوامل تا حدی افزایش می‌یابد که نرخ این مواد اولیه نیز با افزایش و کاهش قیمت روبرو میشود که در مقابل بر روند قیمت تسمه‌ها نیز تأثیر می‌گذارد.
3. عرضه و تقاضا
تعادل بین عرضه و تقاضا یکی از مهم‌ترین عوامل ثبات بازار است و همان‌طور که می‌دانید این عدم تعادل می‌تواند بازار را برهم بزند. این عامل به قدری قدرتمند است که به راحتی می‌تواند بر جو روانی بازار غلبه کرده و روند صعودی قیمت محصولات فولادی را بشکند و ثبات لازم را در بازار ایجاد کند. تمام فاکتورهای ذکر شده در این مقاله به عنوان یک وزن واحد در تعیین میزان قیمت تسمه‌ها در نظر گرفته می‌شوند که کنترل هر یک این عوامل به تنهایی مستلزم تصمیم‌گیری و سیاست‌های مدیریت کلان است.
خریداران می‌توانند برای دسترسی به مقالات و اخبار روز آهن‌آلات و همچنین تجزیه و تحلیل قیمت تسمه‌ها به وب‌سایت آهن اسپات مراجعه کرده و اطلاعات کامل‌تری در خصوص تغییرات قیمت تسمه‌ها و دیگر محصولات فولادی به دست بیاورند.
از تسمه‌ها برای انتقال نیرو و همچنین ایجاد پیوند مکانیکی میان چند شفت استفاده میشود. این محصولات در بازار به صورت انواع گوناگونی پیدا می‌شوند که هرکدام از آن‌ها دارای کاربردهای متفاوتی نیز هستند.
قبل از خرید این محصول توجه داشته باشد که تسمه‌ها از قیمت ثابتی برخوردار نیستند و عواملی که در این مقاله ذکر کردیم بر تعیین نهایی قیمت تسمه‌ها تأثیرگذار خواهد بود. شما می‌توانید برای استعلام قیمت لحظه‌ای تسمه‌ها به وب‌سایت آهن اسپات مراجعه کرده و قیمت این محصول را باتوجه‌به کارخانه‌های مطرح تولیدی مورد بررسی قرار دهید.
بدبختانه بدنه خودروهای داخلی طی این چند سال خیلی نازک و ضعیف شدن … همون تولیدات قدیمی مثلا محکم تر بودن
ووواقعا الان از چه جنس فلز با چه ضخامتی استفاده میکنن!
سلام دقیقا از کدوم ورق های آهنی و فولادی در ساخت بدنه خودروهای ایرانی استفاده میشود؟
تسمه تایمینگ ارزان از کجا بخرم؟
وارد صفحه اصلی وبسابت آهن اسپات شوید و از منوی سمت راست، بخش تسمه (https://ahanspot.com/cat/belt/) قیمت انواع تسمه و تولیدکنندگان را مشاهده خواهید کرد.