یکی از مسائلی که همواره مصرف‌کنندگان محصولات فولادی با آن مواجه هستند، اکسید شدگی و زنگ زدن این فرآروده‌هاست. فرآیند اکسیداسیون در مناطق مرطوب و گرم، بسیار سریع‌تر اتفاق می‌افتد و طول عمر محصولات و سازه‌ها را به شدت پایین می‌آورد.
به همین علت، راه‌های زیادی برای مقاوم‌سازی فولاد به زنگ زدن به کار گرفته می‌شوند تا جلوی این فرآیند را بگیرند یا لااقل روند آن را کندتر کنند. ورق گالوانیزه و ورق استیل، دو محصول فولادی پرکابرد هستند که می‌توان از آن‌ها در تولید محصولاتی همچون لوله، نمای فلزی، لوازم خانگی و… استفاده کرد.

هر دو محصول یاد شده، در برابر اکسیدشدگی مقاومت دارند اما تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند که موجب کاربردهای متمایز آن‌ها می‌شود. این محصولات فرآیند تولید متفاوتی را طی می‌کنند و در نهایت، خواص آن‌ها باهم تفاوت‌هایی دارد. در این مقاله از آهن اسپات قصد داریم به تفاوت ورق گالوانیزه و ورق استیل و نحوه تشخیص آنها بپردازیم.

ورق گالوانیزه چیست؟

ورق‌ گالوانیزه، در واقع همان ورق فولادی هستند که با لایه‌ای از فلز روی پوشانده شده است. این محصول در برابر زنگ زدگی حاصل از رطوبت و عوامل فرسایشی مقاومت دارد. برای تولید این محصول از فرآیند گالوانیزاسیون استفاده می‌کنند که به معنای پوشش‌دهی ورق فولادی با فلزی روی از طریق روش غوطه‌ور سازی است. طی این فرآیند، واکنش‌هایی شیمیایی رخ می‌دهد که ورق را در برابر زنگ زدن مقاوم می‌سازد.

روش تولید

تفاوت اصلی ورق گالوانیزه و ورق‌ استیل در روش تولید آن‌هاست. این دو محصول روند متفاوتی را برای فرآوری طی می‌کنند و به همین علت، خواص متفاوتی هم دارند. ورق های گالوانیزه به دو روش قابل تولید می باشند:

  • روش گالوانیزه گرم 

    در این روش قطعه را در حوضچه روی مذاب قرار می‌دهند. طی این فرآیند، لایه ای محافظ سطح فولاد را می‌پوشاند. این روش جهت پوشش دهی با ضخامت بیش از میکرومتر بسیار مناسب است. ورق‌های گالوانیزه تولید شده به این روش مقاوم‌تر و بهتر از ورق‌های تولید شده به روش‌های دیگر هستند.

  • روش گالوانیزه سرد

    نام دیگر این روش، الکتروگالوانیزاسیون است. طی این عملیات با استفاده از جریان الکتریکی، عملیات پوشش دهی صورت می پذیرد.

عمل گالوانیزه کردن فولاد می تواند عمر مفید آن را تا 50 سال افزایش دهد. ورق‌های گالوانیزه با ضخامت متفاوت از فلز روی (Zn) پوشش داده می‌شوند، اما متداول ترین و مناسب ترین ضخامت چیزی در حدود ۰.۲ الی 6 میلی متر است. ورق های گالوانیزه به طور معمول در اندازه 1000*2000 میلی متر یا 2500*1250 میلی متر تولید می شوند. ویژگی خاص این محصولات، مقاومت در برابر خوردگی و زنگ زدگی است.

مواد اولیه

ماده اصلی موثر در تولید ورق‌های گالوانیزه فلز روی است. در واقع برای تولید این ورق‌ها در ابتدا به ورق سیاه فولادی احتیاج داریم. درصد کربن بالا در ورق سیاه، موجب جوش‌پذیری بهتر می‌شود، اما این محصول به سرعت فرآیند زنگ زدگی را طی می‌کند و خیلی زود فرسوده می‌شود.

به همین علت، در فرآیند گالوانیزه پوششی از فلز روی بر سطح محصول اعمال می‌شود تا آن را از اکسید شدن محافظت نماید. به دلیل اختلاف خاصیت الکترونگاتیویته‌ ای که بین آهن و روی وجود دارد، روی خاصیت آندی پیدا کرده و عواملی که باعث اکسید و تخریب فلز آهن یعنی Fe می‌ شوند، به جای Fe روی را انتخاب می‌ کنند و آهن محفوظ می‌ ماند یا میزان خوردگی آن به حداقل می‌ رسد. در نتیجه ورق‌ های گالوانیزه نسبت به خوردگی بسیار مقاوم هستند.

کاربردها

موارد استفاده از ورق‌های گالوانیزه، بسیار متنوع و گسترده است. از این محصولات می‌توان در صنایع مختلفی بهره‌ برد. یکی از تفاوت‌های اصلی ورق گالوانیزه و ورق استیل، همین کاربردها هستند. از ورق‌های گالوانیزه می‌توان در موارد زیر استفاده نمود:

  • تولید قطعات خودرو مانند درب و بدنه
  • استفاده در صنعت برق و الکترونیک در مواردی مانند تولید قطعات پوششی
  • کاربرد در تولید لوازم خانگی مانند یخچال، اجاق گاز، لباسشویی و…
  • به کارگیری برای ساخت سیلوهای ذخیره‌سازی مواد غذایی
  • استفاده جهت ساخت و سازهای مسکونی، تجاری و صنعتی

distinguish-galvanized-sheet-from-steel-sheet

ورق استیل چیست؟

همانگونه که از نام این محصول پیداست، جنس آن از آلیاژی به نام استیل است. ورق استیل از آلیاژهای فولادی مقاوم به زنگ زدن تولید شده اند. عناصر موجود در این آلیاژ، شامل آهن، کربن، نیکل و کروم با درصدهای متفاوت هستند. ضخامت این محصول با انواع ورق فولادی معمولی تفاوتی ندارد، اما به دلیل داشتن ترکیبات خاص، به شدت در برابر زنگ زدگی مقاوم است.

درصد کربن ورق‌های استیل، روی میزان مقاومت آن‌ها موثر است. ورق‌هایی که تا ۰.۲۵ درصد کربن دارند، کم کربن، تا ۰.۴۵ درصد، کربن متوسط و تا ۱.۵ درصد، کربن بالا نامیده می‌شوند. خواص فلزی آهن در ورق استیل کاملا حفظ می‌شود، به این معنا که خواصی مانند جوش‌پذیری، انعطاف، استحکام و… در این محصول کاملا مشهود است اما با تغییرات عناصر، این خواص بهبود یافته و پیشرفت می‌کنند.

تفاوت ورق گالوانیزه و ورق استیل با ذکر مشخصات این محصول بهتر قابل درک است. ورق استیل، ترکیبات آلیاژی متفاوتی دارد، حال آنکه ورق گالوانیزه، تنها در پوشش روی با ورق آهنی معمولی متفاوت است و از نظر ساختاری، فرقی با آن ندارد. در ادامه جزییات دقیق‌تری درباره ورق استیل بیان می‌کنیم که در فهم بهتر این تفاوت موثر است.

روش تولید

فرآیند تولید ورق‌های فولادی، از طریق نرم کردن شمش‌ها و گذراندن فرآیند نورد شدن و شکل‌دهی صورت می‌گیرد. در تولید ورق‌های استیل هم همین فرآیند طی می‌شود، با این تفاوت که ترکیبات شمش فولادی با شمش استیل از نظر میزان عناصر متفاوت است. استیل‌ها می‌توانند از درصدهای مختلف کربن، کروم، آهن و نیکل ساخته شوند. در برخی موارد به این عناصر، منیزیم، مولیبدن و نیتروژن هم اضافه می‌شود. پس از تعیین جنس شمش با توجه به کاربرد محصول، فرآیند تولید آغاز می‌گردد.

در ابتدا شمش‌های استیل را وارد کوره‌های حرارتی می‌کنند تا به میزان نرمی خاصی برسند و به اصطلاح، شکل‌پذیر شوند. دمای کوره با توجه به ترکیبات شمش می‌تواند متفاوت باشد. برخی انواع استیل نسبت به حرارت مقاومت بالایی دارند و لازم است دمای کوره، در بیشترین میزان خود باشد.

در مرحله بعدی، شمش نرم شده را  وارد دستگاه نورد می‌کنند. این دستگاه، توسط غلتک‌هایی شمش‌ها را تحت فشار و کشش قرار می‌دهد. در این مرحله ورق فولادی استیل اولیه به وجود می‌آید. پس از طی فرآیند برش و سرد شدن، محصولی صاف و صیقلی به دست می‌آید که ورق استیل نام دارد و می‌توان از آن در صنایع مختلف استفاده کرد.

مواد اولیه

در تولید انواع استیل، ممکن است ترکیبات عناصر مختلفی به کار رود که در این راستا می‌توان یک دسته‌بندی کلی برای مواد اولیه‌ای که در تولید ورق استیل به کار می‌رود، ایجاد کرد. در این راستا، ۶ دسته کلی استیل وجود دارد که شامل گروه ۲۰۰، ۳۰۰، ۴۰۰، ۵۰۰ و ۶۰۰ است.  برای تولید ورق استیل، از تمامی انواع آلیاژ استیل می‌توان استفاده کرد، اما باتوجه به نیاز بازار و میزان تقاضا، تعدادی از آن‌ها بیشترین استفاده را دارند. این آلیاژها، شامل موارد زیر هستند:

_ استیل‌های گروه ۲۰۰

این گروه از ترکیب کروم، نیکل و منگنز با کربن و آهن به دست می‌آیند. ویژگی مهم این دسته از آلیاژهای استیل، ضدزنگ بودن آن‌هاست. از این گروه می‌توان دو نوع ورق استیل تولید کرد. ورق‌های استیل ۲۰۱، محصولاتی هستند که با روش نورد سرد تولید می‌شوند و ساده‌ترین نوع ورق استیلی هستند. ورق‌های استیل ۲۰۲، خاصیت ضدزنگ بیشتری دارند و از نوع آستنیتی هستند. این محصولات، می‌توانند در ساخت لوله‌های استیل و یا لوازم استیلی کاربردی و تزیینی استفاده شوند.

_ استیل‌های گروه ۳۰۰

یکی از پرکاربردترین دسته‌های استیل برای تولید ورق فولادی، همین گروه است. تعداد اعضای این دسته بسیار زیاد و متنوع‌تر از انواع دیگر است. استیل‌های گروه ۳۰۰ نسبت به اکسید شدن مقاومت بیشتری دارند و همچنین مقاومت حرارتی آن‌ها نیز بالاست. در ترکیبات عناصر این دسته، مولیبدن، منگنز و نیتروژن هم دیده می‌شود. درصد کربن در این گروه، متوسط است و در دسته فولادهای کربن متوسط قرار می‌گیرند.

از جمله آلیاژهای پرکاربردی که در این گروه قرار دارند، می‌توان به استیل 304 و 316 اشاره کرد. استیل 304 دارای 18 درصد کروم و 8 درصد نیکل است و با نام ورق استیل 18/8 نیز معروف می باشد. استیل 316 علاوه بر کروم و نیکل، مولیبدن نیز دارد. یعنی کروم 16 درصد، نیکل 10 درصد و 2 درصد مولیبدن دارد. به 316 استیل ضد زنگ گرید دریایی هم می گویند و برای همین در صنایع کشتی سازی و دریایی از آن به وفور استفاده می کنند.

_ استیل‌های گروه ۴۰۰

تنوع اعضای این گروه نیز بالاست. استیل‌های گروه ۴۰۰ در برابر زنگ زدگی و حرارت مقاومت دارند، به همین علت از انواعی مانند ۴۰۹ در ساخت اگزوز ماشین‌ها استفاده می‌شود. همچنین این محصولات قابلیت جوش‌پذیری و انعطاف بالایی دارند و می‌توان از آن‌ها در ساخت محصولات کاربردی مختلف مانند لوازم تزیینی، ظروف استیل، لوازم خانگی و… استفاده کرد.

_ استیل‌های گروه ۵۰۰

این دسته از ورق ها به دلیل دارا بودن درصد بالایی عنصر کروم در برابر حرارت مقاومت بالایی از خود نشان می‌دهند و در کاربردهایی که نیاز به مقاومت بالا در برابر حرارت دارند، مورد استفاده قرار می گیرند. از این محصولات بیشتر در صنایع استفاده می‌شود، به همین جهت در بخش لوله‌های انتقال، کوره‌ها و مخازن می‌توان این نوع ورق استیل را مشاهده کرد.

کاربردها

از ورق استیل می‌توان استفاده‌های زیادی کرد. این محصول با مقاومت بالا نسبت به حرارت و اکسید شدن، انتخاب مناسبی برای تولید لوازم خانگی و صنعتی مختلف است. از جمله کاربردهای این محصول که آن را از ورق‌های گالوانیزه متمایز می‌سازد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • سقف ساختمان
  • پوشش بدنه و سقف درب آسانسور
  • ساخت لوازم خانگی
  • ساخت قطعات بزرگ در کشتی سازی و همچنین ساخت پمپ
  • ساخت تانکر حمل مواد شیمیایی
  • ساخت بدنه خودرو، کامیون و هواپیما
  • ساخت لوازم الکتریکی مانند ترانسفورماتور

یکی از تفاوت‌های مهم ورق گالوانیزه و ورق استیل در همین کاربردهاست. به عنوان مثال ورق گالوانیزه نمی‌تواند انتخاب خوبی برای محصولاتی که در معرض ضربه هستند باشد، زیرا خراش سطحی باعث از بین رفتن لایه روی و اکسید شدن ورق خواهد شد. حال آن‌که محصولات استیل به هیچ وجه زنگ نمی‌زنند، حتی اگر دچار خراش یا ضربه شدید شوند.

تفاوت ورق گالوانیزه و ورق استیل در یک نگاه

ورق‌های فولادی محصولاتی پرکاربرد هستند که می‌توانند به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در صنعت و ساخت و ساز مورد استفاده قرار گیرند. خاصیت زنگ زدن فولاد یکی از نقاط ضعف این محصول است که با روش‌های مختلفی قابل حل خواهد بود. یکی از این روش‌ها، ایجاد لایه محافظتی بر سطح ورق با فلز روی است که باعث به وجود آمدن ورق گالوانیزه می‌شود.

روش دیگر، تغییر در ترکیبات آلیاژ فولاد است که می‌تواند ورق‌های استیل را به وجود آورد. هر دو روش، اصول خاص خود را دارند و نتیجه آن‌ها، محصولی با کاربردهای متفاوت است. از جمله تفاوت‌های این دو محصول می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

1_ تفاوت قیمت

فرآیند گالوانیزاسیون نسبت به تغییرات آلیاژی ساده‌تر است، به همین دلیل ورق استیل از ورق گالوانیزه گران‌تر خواهد بود.

2_ تفاوت ظاهری

ورق استیل به دلیل داشتن ظاهری براق و آیینه‌ای، برای استفاده در دکوراسیون مناسب‌تر است.

3_ تفاوت کاربردی

از ورق گالوانیزه و استیل می‌توان استفاده‌های مختلفی کرد که در بالا به آن‌ها اشاره شد.

4_ تفاوت در فرآیند تولید

برای ساخت ورق گالوانیزه از روش پوشش‌دهی و برای تولید ورق استیل از روش تغییرات آلیاژ استفاده می‌شود.

با تمام این تمایزها، هر دو محصول بسیار کاربردی و مهم هستند. حتی گاهی ممکن است بتوانید آن‌ها را به جای یکدیگر استفاده کنید، اما توجه داشته باشید که آشنایی با خواص دو محصول، در تصمیم‌گیری بهتر به شما کمک خواهد کرد.

خرید ورق گالوانیزه و ورق استیل از آهن اسپات

برای آگاهی از قیمت ورق‌های گالوانیزه و استیل، می‌توانید وارد سایت آهن اسپات شده و از بخش ورق‌ها، قیمت هریک از این محصولات را در سایزهای مختلف مشاهده کنید. توجه داشته باشید که بهای این دو محصول بر اساس وزن محاسبه می‌شود، بنابراین پیش از خرید حتما میزان نیاز خود را مشخص کنید.
پس از اطمینان از انتخاب محصول مورد نظر، می‌توانید با کارشناسان سایت تماس بگیرید تا شما را برای خرید بهتر راهنمایی کنند. خرید از مرجعی مطمئن همچون آهن اسپات، باعث اطمینان از کیفیت و خرید با بهترین قیمت بازار خواهد شد.