شاید یکی از معروف‌ترین متریال‌های موجود در بازار آهن و فلزات در میان مردم، تیرآهن باشد. تیرآهن در واقع، پروفیلی است که اصلی‌ترین کار آن، تحمل فشارها و تَنِش‌های حاصل از نیرو‌ی است که برای بُرِش و خَم نمودن بر آن وارد می‌شود.
غالب کاربرد این متریال در فعالیت‌های ساخت‌وساز ساختمان‌ها است. برای تولید این محصول از نَوَرد گرم استفاده می‌شود. تنها برخی از مراحل ساختِ تیرآهن هاش و معمولی آن دارای تفاوت‌هایی است.

در این مقاله از وبلاگ آهن اسپات شما را ابتدا با تعریف دقیقِ این متریال ارزشمند آشنا می‌کنیم، سپس کاربرد‌ها و انواع آن را به طور کامل شرح می دهیم. همراه ما بمانید.

تیرآهن چیست؟

تیرآهن پروفیل نام آشنایی است که با مدل‌های هاش (H) و معمولی (I) در بازار فلزات شناخته می‌شود؛ این محصول به شکلی وسیع در پروژه‌های ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. وسعت بکارگیری این متریال به قدری است که تقریبا ساختمان‌های اسکلت فلزی بدون وجود آن، معنی ندارند.

کار اصلی این پروفیل، تحمل فشار وارده بر ساختمان و انتشار آن در بخش‌های مختلف است. این متریال همچنین در تولید تیرها، خَرْپا، ستون و پایه‌ها نقش کلیدی را ایفا می‌نماید.
این پروفیل متشکل از دو بخش با نام‌های “بال” و “جان” است. بخش اصلی و میانی آن “جان” و تیغه‌های کناری و لبه‌ها “بال” نامیده می‌شوند. نقشِ مهم و همچنین حجم بالای استفاده از تیرآهن باعث شده تا قیمت آن، در قیمت تمام شده ساختمان نقشِ تعیین کننده‌ای داشته باشد.

تاریخچه استفاده از پروفیل آهن

تیرآهن از قطعه‌های پایه‌ای و اصلی در ساختمان سازی محسوب می‌شود. این قطعه از ترکیبات آهن و عناصر چوبی تشکیل می‌گردد. تا حدود ۱۸۱۲ میلادی یعنی حدود ۲۱۰ سال قبل، فولاد و تیرآهن معنی خاصی نداشتند.
از ابتدای قرن ۱۷ تا قرن ۱۸ میلادی، اختراعات زیادی در حوزة آهن آلات بوجود آمد. پس از آن انواع مختلفی از فلزها، مانند چُدَن، فولاد و آهن ساخته شد که کارآیی زیادی داشتند.

این وسیله در ابتدا بیشتر برای ساخت دربِ منازل، نرده‌ و این دست از موارد کاربرد داشت. با آغاز سلطنت ملکه ویکتوریا در سال ۱۸۳۷، تیرآهن که مقطعِ فولادی شناخته شده‌ای بود، جایگزین فولاد شد. آهن در جهتِ تولید کوره، ریخته گری و غیره کاربرد داشت. با بهبود روز افزون کاربردهای آهن، در سال ۱۹۰۰ تقاضا به شکل چشمگیری افزایش یافت.

مراحل تولید تیرآهن

در فرآیند تولید تیرآهن، بالِ پهن نمره ۶۰ تا ۱۰۰ با روشِ “نوردِ گرم” یا “Hot Rolling“‌ تولید می‌شود. یکی از روش‌های متداول و مرسوم شکل‌دهی فلزات، نوردِ گرم است. به این شکل که:

۱. نخست شمشِ فولاد از نوع “بلوم” یا شمشه با طول و مقطع مشخص درون کوره‌های حرارتی ریخته می‌شود.

۲. پس از رسیدن به درجة حرارت مدِ نظر و عبور از قفسه‌های نوردِ ابتدایی(مجموعه غلتک‌ها) سطح مقطع کاهش و طول آن بیشتر می‌شود.

۳. در انتها با عبور از قفسه‌های نوردِ میانی و پایانی به تیرآهن تبدیل می‌شود. سپس در اندازه‌های خاص برش و بسته بندی می‌گردند.

شایانِ ذکر است که بلوم(Bloom) یا شمشه جز فرآورده‌های واسطه نوردِ فولاد است و سطح مقطعی بزرگ‌تر از ۲۳۰ سانتی‌متر مربع دارد. سطح مقطع اصلی تیر با عرضِ بیش از ۱۵ سانتی‌متر و کمتر از ۳۰سانتی‌متر است. از بلوم جهتِ ساختِ ریل، تیرآهن، قوطی، ناودانی و نبشی و .. استفاده می‌کنند.

اگر میخواهید با تفاوت‌های شمش، اسلب، بیلت و بلوم آشنا شوید، به وبلاگ آهن اسپات آشنا شوید.

انواع تیرآهن

انواع تیرآهن

انواع مختلفی از تیرآهن در بازار آهن آلات وجود دارد در این بخش از مطلب به بررسی هر کدام خواهیم پرداخت.

  • IPE  استانداردِ اروپا و آلمان – ارتفاع ۸۰-۶۰۰ میلیمتر
  • INP استانداردِ چین و روسیه – ارتفاع ۸۰ تا ۶۰۰ میلیمتر
  • IPB تیرآهن بال پهن – ارتفاع ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ میلیمتر

1. تیرآهن IPE

تیرآهن IPE  که با نام “معمولی” نیز شناخته می‌شود، شکلِ ظاهر آن مانند حرف انگلیسی I است. این متریال، دارای ضخامتی ثابت و بال‌های ابتدا و انتهایی آن یکسان هستند.
تیرآهن IPE طبق استانداردهای اروپایی تولید شده و نام اختصاری آن‌ “IPET” در اصل، مخففِ کلمه “profile Eroeenne I” است.

سازه‌های طراحی شده در صنعت ساختمان‌سازی ایران، به طور معمول مطابق با این استاندارد هستند. به همین علت هم این نوع تیرآهن، هم محبوبیت زیادی بین مشتریان دارد. همچنین این تیرآهن نسبت به سایر انواع شناخته شده بازار، پر مصرف‌تر است.

2. تیرآهن‌ INP

تیرآهن INP مانند نوع IPE، ظاهری مشابه با حرف I  دارد. این محصول براساس استانداردهای روسیه و چین تولید می‌شود. عمدة تفاوت این متریال با تیرآهن IPE‌ آن است که در تیرآهن INP، با افزایش فاصله از بخش میانی یا”جان” تیرآهن، ضخامت بال کاهش می‌یابد.

تیرآهن INP از نظر ظاهری شباهت زیادی به تیرآهن IPE دارد و به همین علت، شناخت و تمایزِ این دو نوع در نگاه اول کار ساده و راحتی نیست. بنابراین، بهتر است حتما در تشخیص تیرآهن دقتِ کافی داشته باشید.

3. تیرآهن IPB

تیرآهن بال‌پهن در ارتفاع 100 تا 1000 میلی‌متر تولید شده و شکل آن مانند حرف انگلیسی H است. مقاومت این محصول نسبت به مدل‌های IPE و INP‌ بیشتر بوده و اتصالِ تیرها بر روی آن به راحتی صورت می‌پذیرد.
به علت همسان بودن اندازه بال تیرآهن هاش با ارتفاع آن، مقطع ساده آن برای ساخت ستون استفاده می‌شود. از دیگر کابردهای مدل “هاش” می‌توان به ساختِ خرپا و تیر اشاره نمود. همچنین از این متریال در صنعت پل‌سازی، برج‌سازی، سدسازی و صنایعی از این دست که نیاز به مقاومت بالا دارند، استفاده می‌شود.

تیرآهن در چه صنایعی کاربرد دارد؟

از آنجایی که تیرآهن در مقابل فشار و خَمِش‌های وارده مقاوم است، در صنایع مختلف می‌تواند به عنوان متریال پایه بکار گرفته شود. در این‌‌جا با برخی از صنایع آشنا می‌شویم:

  • کاربرد تیرآهن در اسکلت سازه فولادی؛
    در ساختمان‌سازی می‌توان جهتِ مقاوم‌سازی ساختمان با توجه به طراحی، نقشه و محاسبات طراح ساختمان از هر کدام از مدل‌های تیرآهنی که در بالا به آن اشاره کردیم، در اسکلتِ سازه فولادی استفاده نمود.
  • کاربرد تیرآهن در کفی ستون؛
    می‌توان تیرآهن را برای صفحات کفی ستون و صفحات فولادی با ضخامت‌های متفاوت به کار گرفت.
  • کاربرد تیرآهن در اسکلتِ ساختمان
  • کاربرد تیرآهن در ستون‌ها؛
    تیرآهن‌های بال‌پهن با مقطعِ مربعی شکل را می‌توان به شکلِ ستون در سازه‌ها بکار گرفت. ستون؛ انتقال‌دهنده نیرو و تَنِش‌های عمودی و نیروی افقی باد به فوندانسیون ساختمان است. ستون‌های ساختمان اسکلت‌ فلزی در ۳ شکل استفاده می‌شوند:

۱. ستون‌های وسط که اگر آن‌ها را مرکز یک مربع در نظر بگیریم، بار کل مربع را منتقل می‌نمایند.

۲. ستون‌های کناری که نصف بار مربع را انتقال می‌دهند.

۳. ستون‌های گوشه که ربع بار مربع را انتقال می‌دهند.

  • کاربرد در تیرهای اصلی (شاه‌تیر)؛
    بخش‌ةهای افقی سازة فولادی را تیر می‌نامند. از دیگر کاربردهای تیرآهن در ساختمان‌سازی استفاده از آن‌ به‌عنوان شاه تیر یا تیرِ اصلی است. تیر اصلی با اتصال برشی یا ساده به ستون‌ها متصل می‌گردد.
  • کاربرد در تیرک‌های میانی یا تیر فرعی؛
    تیرک‌ها اعضای واسط یا ستون در ساختمان‌سازی هستند. از تیرآهن‌های کوچک به‌عنوان تیرک‌های میانی استفاده می‌شود. وظیفة اصلی‌ تیرِ فرعی، اتصال غیرمستقیم تیرِ اصلی به ستون‌ها و انتقال وزن به تیر اصلی است.
  • کاربرد در تیرک فرعی؛
  • کاربرد در تیر کلاف؛
    تیرآهن به‌عنوان تیر کلاف نیز در ساختمان‌سازی کاربرد دارد. تیر کلاف نیز یک تیر افقی است و به‌شکلِ دو تیر عرضی در سقف به خرپای سقف وصل می‌گردد و بار تیر اصلی را به ستون ساختمان منتقل می‌کند.
  • کاربرد تیرآهن در تیرهای باریک کرومیک؛
    این تیرها از تیرک‌ها باریک‌تر هستند؛ اما طول آن‌ها بلندتر بوده و به همین دلیل آن‌ها را تیر باریک می‌نامند.
  • کاربرد تیرآهن در ساخت خرپا؛
    از تیرآهن برای ساخت خرپا نیز استفاده می‌شود.
  • کاربرد تیرآهن در پل‌سازی؛
    این سازه از یک تیرآهن افقی تشکیل شده که در دو انتهای خود توسط پایه‌هایی که وزن پل و ترافیک وسایل نقلیه را تحمل می‌کنند، پشتیبانی می‌شود.

مزایای استفاده از تیر آهن

پروفیل آهن از مهم‌ترین مقاطع فولادی در بازار آهن است. استفاده از این متریال در سازه‌های فولادی،مزیت‌های زیادی دارد که در ادامة به آن‌ها اشاره می‌نماییم:

  1. برای اتصال قطعات مختلف به یکدیگر در سازه‌های فولادی مناسب‌اند.
  2. اجرا و نصب آن سریع است.
  3. تیرآهن‎ها در ارتفاع‌های زیاد، کاربردهای زیادی دارند.

قطعاتی هستند که به شکلِ پیش‌ساخته در کارخانه وجود دارند. اگر تصمیم گرفته‌اید که مطابقِ برآورد‌های مهندسی، برای خودتان خانة جدیدی بسازید یا برای اولین‌بار، قصد تاسیس یک سوله یا کارگاه با اسکلت فولادی را دارید، می‌توانید با کارشناسان ما در آهن اسپات در تماس باشید.

لازم به ذکر است که این مقطع فولادی در کنار تمام مزیت‌هایشان، دارای معایبی نیز هستن که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم داشت:

  • ضعف در دمای بالا

مقاومت ساختمان با افزایش دما کاهش می‌یابد، یعنی اگر دمای اسکلت فلزی به 600 درجة سانتی‌گراد برسد، تعادل ساختمان دچار به خطر خواهد افتاد.

  • از بین‌ رفتن و خوردگی فلزات در مقابل عوامل خارجی

قطعات فلزی که در ساختمان‌سازی استفاده می‌شود، در اثر برخورد با عوامل خارجی دچار خوردگی می‌شوند و همین موضوع باعث کاهش ابعاد قطعات فلزی خواهد شد. بنابراین، در نهایت با افزایش هزینه‌های حفاظت و نگهداری ساختمان روبه‌رو خواهید شد.

  • اتصال نامناسب قطعات به یکدیگر

در ساختمان‌های فلزی، اتصالات قطعات به یکدیگر به کمک جوش، پرچ و پیچ صورت می‌پذیرد، اما در گاهی اوقات ممکن است به دلیل عدم مهارتِ جوشکاران، این کار درست انجام نشود و با گذشت زمان، مشکلاتی برای پروژه‌های ساختمانی ایجاد گردد.

تولیدکنندگان تیرآهن در ایران

در ایران، شرکت‌های مطرحی در این حوزه مشغول به فعالیت هستند. در واقع بازار همیشه داغِ این محصول، مانع از چشم پوشی از آن می‌شود. در اینجا به معرفی برخی از این شرکت‌ها می‌پردازیم:

۱. ماهکار مشهد

۲. گروه ملی فولاد اهواز

۳. آریان فولاد

۴. فولاد احرامیان یزد

۵. ظفر بناب

۶. فایکو ساری
7. و…

استعلام قیمت لحظه‌ای تیر آهن از آهن اسپات

تهیه محصولات و متریال پیش نیاز اصلی پروژه است. قیمت متریالی مانند تیر آهن به دلیل نقش کلیدی آن در ساختمان‌سازی، تاثیر مستقیمی بر قیمت تمام شده ساختمان خواهد گذاشت. عوامل مختلفی بر قیمت تیرآهن موثر هستند که از جمله آن‌ها قیمت جهانی فلزات، ارز و .. می‌توان اشاره نمود.

آهن اسپات به عنوان ابزاری جهت بررسی دقیق و آنلاین قیمت، با در نظر گرفتن تمام فاکتورهای موثر بر آن شما را یاری می‌نماید. به کمک آهن اسپات شما می‌توانید استعلام دقیقی از قیمت روز بازار آهن داشته و خریدی خوب و مطمئن را تجربه نمایید.

در صورت داشتن هرگونه سوالی در این حوزه با کارشناسان آهن اسپات در تماس باشید.
رسالت آهن اسپات این است که در راستای تسهیل فرایند مبادلات، قیمت روز کارخانه‌ها فولاد کشور را استعلام گرفته و در وب‌سایت خود به آدرس www.ahanspot.com منتشر کند.