در این مقاله از وبلاگ آهن اسپات قصد داریم به بررسی نحوه ساخت 4 فرآورده اصلی فولاد یعنی شمش و اسلب و بیلت و بلوم و تفاوت آن‌ها با یک‌دیگر بپردازیم و کاربرد هریک از این محصولات را بررسی کنیم. برای بررسی تفاوت میان ۴ محصول اصلی که از فرآورده‌های فولاد هستند بهتر است ابتدا به تعریف هرکدام آنها بپردازیم.

شمش‌های فولاد اولین فرآورده قابل حمل فولاد است که خود انواع گوناگونی دارد. بیلت، بلوم و اسلب از انواع شمش‌های فولادی هستند. شمش فولادی اصلی‌ترین ماده اولیه برای تولید انواع مقاطع فولادی از جمله میلگرد، بلوم، بیلت و تیرآهن و… است. محصولاتی مانند اسلب، بیلت، بلوم کالاهای نیمه فولادی هستند که برای تبدیل به محصولات نهایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

شمش فولادی چیست؟

شمش فولادی اولین محصول قابل حمل و جابه جایی به دست آمده از فرایندهای فولاد سازی پس از استخراج آهن و تولید فولاد خام است که به صورت جامد و در ابعاد قابل حمل تولید می‌شود. در حقیقت فرایند شمش سازی یکی از فرایندهای میانی نورد فولادهاست که ماده اولیه صنایع پایین دستی را تولید می‌کند. شمش سازی در اثر انجماد فلز مذاب در قالب انجام می‌شود و اهداف مختلفی دارد.

انواع شمش‌ فولادی

ماده اولیه بیشتر محصولات فولادی، شمش فولادی است. در صنایع بزرگ فولادی عموما واژه شمش فولادی انواع مختلفی دارد که عبارتند از: بلوم یا شمشال، بیلت یا شمشه و اسلب یا تختال که در ادامه به تعریف هرکدام میپردازیم.

1. شمش (ingot)

شمش قطعه ای با شکل هندسی بسیار ساده از مواد فلزی است که با ذوب انواع فلزات مانند طلا، فولاد، قلع، آلومینیوم، برنج، مس و استیل به دست می‌آید و بر روی آن کار و عملیات تمام کننده انجام می‌گیرد. فلز مذاب خالص به صورت میله ای یا بلوکی داخل قالب ریخته می‌شود و با انجماد مواد مذاب داخل قالب شمش تولید می‌شود.

پس می‌توان گفت شمش اصطلاح عامی‌ است برای کلیه قطعاتی که کاربرد آنها مستلزم کار بعدی نظیر ذوب و ریخته گری مجدد یا کار مکانیکی است. شمش‌ها بر اساس شکل مقطع و اندازه به سه نوع زیر تقسیم می‌شوند که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.

2. بیلت یا شمشال (billet)

شمش فولاد بیلت در مرحله دوم از محصولات نیمه آماده تولید میشود. بیلت فولادی بخشی از فلز است که در نورد میله‌ها استفاده شده و می‌تواند با شمش یا ریخته گری مداوم تولید شود. بیلت به عنوان ماده اولیه اکستروژن و سایر عملیات پردازش فلز استفاده میشود.

3. بلوم یا شمشه (bloom)

در عصر شکوفایی فولاد، قطعات فولادی تولید شده که اولین مرحله بعد از ذوب و قبل از تولید انواع آهن آلات ساختاری هم چون تیرآهن و ناودانی و نبشی تولید می‌شوند، شمش‌های بلوم فولادی معمولا از طریق نورد شکل ساختاری به شکل پروفیل توپر می‌شوند. در کارخانه‌های فولادسازی قدیمی‌شمش‌های بلوم از شمش آهن تولید می‌شدند و به آنها بلوم آهن گفته میشد اما در کارخانه‌های مدرن امروزی یا فرایند ریخته گری مداوم ساخته می‌شوند.

4. اسلب یا تختال (slab)

اسلب‌ها محصولات فولادی نیمه آماده هستند که از طریق شمش‌ها در کارخانه نورد تولید می‌شوند یا از طریق غلتک‌ها مدام پردازش می‌شوند و به طول‌های مختلفی برش می‌خورند. اسلب شکل مستطیلی دارد و این صفحات برای تولید با ماشین آلات سنگین یا نورد گرم به محصولات نازک تر تبدیل می‌شوند.

به طور کلی شمش، بیلت، بلوم و اسلب مهم ترین فراورده‌های میانی نورد فولاد هستند که برای تولید انواع آهن آلات ساختمانی و صنعتی کاربرد دارند. یکی از مهم ترین مواردی که روی کیفیت و قیمت مقاطع فولادی مثل قیمت تیرآهن تاثیر می‌گذارد تفاوت میان مواد اولیه مورد استفاده است به همین دلیل لازم است به تفاوت شمش، بیلت، بلوم و اسلب نیز پرداخته شود.

کاربرد انواع شمش فولادی

همان طور که از توضیحات بالا پیداست مهم ترین تفاوت شمش‌های فولادی کاربرد آنهاست، که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم:

کاربرد شمش اسلب فولاد

ورق ، لوله درزدار

کاربرد شمش بلوم

سپری ، ریل ، تیرآهن

کاربرد شمش بیلت

میلگرد ، مفتول ، تسمه

اما علاوه بر کاربرد، در سطح مقطع و اندازه نیز متفاوت هستند. به عنوان مثال اسلب به دلیل سطح مقطع پهن برای تولید ورق فولادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. هم چنین بلوم برای تولید نبشی و بیلت برای تولید میلگرد مناسب است.

آشنایی با اسلب، بیلت و بلوم 

شمشه (بلوم)

شمشه یا بلوم معمولا مقطع مربع یا مستطیلی دارد، عرض و ضخامت آن تقریبا مساوی و سطح مقطع آن از 225 سانتی متر مربع بیشتر است. از شمشه برای ساخت تیر آهن، قوطی، ناودانی، سپری و میلگرد یا لوله بدون درز استفاده می‌شود.

شمشال (بیلت)

شمشال یا بیلت، شمشی است که معمولا مقطع مربعی، دایره یا هشت ضلعی دارد و سطح مقطع آن کوچک تر از 225 سانتی متر مربع و حداقل 25سانتی متر مربع است. بیلت معمولا برای تولید میلگرد و سیم مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور کلی بلوم یا شمشه نسبت به شمشال یا بیلت مقطع بزرگتر اما طول کمتری دارد.

تختال (اسلب)

تختال یا اسلب مقطع مستطیلی دارد و عرض آن حداقل دو برابر ضخاتمش و گاهی 12برابر است. سطح مقطع اسلب بیشتر از 100سانتی متر مربع و طول آن تا 12متر است. اسلب برای تولید محصولات تخت مثل ورق و کلاف و لوله یا تیوپ استفاده می‌شود.

خرید اسلب، بیلت و بلوم از آهن اسپات

در این مقاله از وبلاگ آهن اسپات آموختیم که بیلت، بلوم، شمش  و اسلب، کالاهای فولادی نیمه ساخته (فرآورده‌های میانی نورد فولاد) هستند که برای تبدیل آنها به محصول نهایی بایستی یک یا چند مرحله‌ دیگر فرآوری شوند. تفاوت این محصولات در ابعاد و شکل سطح مقطع آنهاست.

اگر قصد خرید آهن آلات و محصولات فولادی ارزان و باکیفیت را دارید، کافیست وارد وبسایت آهن اسپات به آدرس https://ahanspot.com/ شوید و از منوی محصولات، نوع محصول خود را انتخاب و سفارش خود را ثبت کنید تا کارشناسان فروش آهن اسپات با شما تماس بگیرند.