ما در کشوری زلزله‌خیز زندگی می‌کنیم. ایران بر روی گسل‌های بسیاری قرار دارد و همین موضوع دلیل بسیار محکمی است برای اینکه سازه‌هایی با کیفیت بالا و مقاوم در برابر زلزله بسازیم. روش‌های گوناگونی وجود دارند که به کمک آن‌ها می‌شود ساختمان‌ها را برای مقابله با زلزله مقاوم‌سازی کرد.
یکی از ابزارهای پرکاربرد برای مقاوم‌سازی ساختمان، میلگرد بستر است. برای اینکه بدانید میلگرد مقاومتی بستر چیست؟ چه کاربردی دارد و چگونه می‌توان میلگرد بستر را تهیه کرد؟

در کشورهای پیشرفته، سال‌های سال است که از میلگردهای بستر برای بالا بردن استحکام ساختمان استفاده می‌کنند. این روش نسبت به سایر روش‌های مقاوم‌سازی، به‌ صرفه‌تر بوده و به همین دلیل محبوبیت بالاتری دارد.
میلگرد مقاومتی بستر در قیمت‌های مختلف موجود بوده و برای تقویت جنبه‌های فولادی ساختمان استفاده می‌شود؛ ولی بیشترین کاربرد آن برای تقویت کردن دیوارهای آجری یا بلوک‌های ساختمانی است. برای آشنایی با نحوه اجرای میلگرد بستر به وبلاگ آهن اسپات مراجعه نمایید.

میلگرد بستر چیست؟

در هنگام زلزله، بیشترین آسیب و خسارت به دیوارهای ساختمان وارد می‌شود. بعد از دیوارها، این سقف‌ها هستند که بیشترین آسیب را می‌بینند. همان‌طور که پیش‌تر نیز به این مورد اشاره شد، یکی از اهداف مهم در زمان ساخت‌وساز توجه به بالا بردن استحکام و مقاومت ساختمان است.
یکی از مواردی که به بالا بردن استحکام دیوارها، سقف و درنتیجه بالا بردن مقاومت ساختمان در برابر عوامل طبیعی مانند زلزله کمک می‌کند، میلگرد بستر است.

میلگردها دارای استحکام کششی بالایی هستند؛ به همین دلیل در سازه‌های بتی کاربرد بسیاری دارند. میلگرد مقاومتی بستر یکی از انواع میلگردهای پرکاربرد است. این میلگردها معمولاً در بندهای افقی دیوار قرار می‌گیرند.
بااینکه بیشتر در دیوارهای بتنی کاربرد دارند؛ ولی قابلیت استفاده در دیوارهای آجری را نیز دارا هستند. جنس این میلگردها معمولاً از استیل بوده و حتی برای متصل کردن سنگ‌ها یا دیوارهایی که دچار ترک شدن نیز کاربرد دارد.

این میلگرد در دو نوع خرپایی و نردبانی تولید می‌شود. در میلگردهای بستر دو مفتول طولی و یک مفتول میانی وجود دارد. اگر مفتول میانی با شکلی عمودی به دو مفتول طولی متصل شده باشد، این میلگرد از نوع نردبانی است؛ ‌ولی اگر مفتول میانی شکلی زیگزاگی داشته باشد، میلگرد از نوع خرپایی است. ازنظر استحکام و قدرت نوع خرپایی مقاومت بیشتر نسبت به نوع نردبانی داشته، درنتیجه استفاده از آن بیشتر از نوع نردبانی توصیه می‌شود.

جنس این مفتول‌ها معمولاً از فلز گالوانیزه است؛ زیرا این فلز در برابر رطوبت یا خورندگی مقاومت بیشتری دارد. این میلگردها در لابه‌لای درزهای ملاط سیمانی به کار می‌روند. این کار جایگزین روش سنتی دوغاب کاری شده و بسیار بیشتر از همتای سنتی خود سبب مقاوم‌سازی دیوارها می‌شود.

جزئیات و استاندارد میلگردهای بستر

همانند هر ماده اولیه دیگری برای استفاده در ساخت‌وساز، این میلگردها نیز دارای استاندار خاصی برای تولید هستند. این نوع میلگردها به دو صورت آجدار و ساده وجود دارند که نوع آج‌دار می‌تواند بهتر با ملاط پیوند ایجاد کرده و درنتیجه کارایی بهتری داشته باشد.

میلگردهای بستر از سیم‌های فولادی که با روش گالوانیزه پوشش داده‌شده‌اند و باضخامت 4 میلی‌متر تولید می‌شوند. البته بر اساس آیین‌نامه‌های بین‌المللی یا داخلی، عرض‌های 5.5 سانتی‌متر، 11 سانتی‌متر یا 15 سانتی‌متر نیز استاندارد هستند. این ضخامت می‌تواند بسته به نوع و شرایط سازه تغییر کند. هرچند عرض 4 میلی‌متر مرسوم‌ترین ضخامت تولید آن است. همچنین طول ثابت برای تولید 3 متر است.

همان‌طور که قبل‌تر نیز اشاره کردم، میلگردها بهترین کارایی را زمانی دارند که با بتن به کار می‌روند؛ اما با این‌ وجود گفتیم که در دیوارهای آجری نیز می‌توان از میلگرد بستر استفاده کرد. جالب است بدانید که چون وظیفه این نوع میلگردها افزایش مقاومت است، می‌توان از آن‌ها حتی در دیوارهای سفالی نیز استفاده کرد.

شما برای اینکه بتوانید نوع میلگرد موردنیاز خود را انتخاب کنید یا برای اینکه سؤالات خود را بپرسید و به جوابی کارشناسانه برسید، می‌توانید از مشاوران و کارشناسان آهن اسپات کمک بگیرید. آهن اسپات مرجعی بسیار معتبر برای کسب اطلاعات در زمینه انواع آهن‌آلات ازجمله میلگرد است.

تاریخچه میلگرد مقاومتی بستر

حال که داریم در مورد این نوع از میلگردها صحبت می‌کنیم، بد نیست نگاهی به تاریخچه آن‌ها بیندازیم. باتوجه‌به منابع گوناگون بین‌المللی که موجود است، این میلگردها از سال 1813 میلادی در اروپا مورداستفاده قرارگرفته‌اند.
تقریباً از 70 سال پیش تا به امروز این نوع میلگرد، آیین‌نامه بین‌المللی معتبر در آمریکا را دارد. این میلگرد در تعداد زیادی از کشورهای اروپایی و همچنین در استرالیا، هند، نیوزلند و کانادا نیز دارای آیین‌نامه ملی است.

کاربرد میلگرد بستر چیست؟

میلگردهای بستر با روش جوشکاری مقاومتی تولید می‌شوند. این روش کمک می‌کند تا استحکام محصولات بالاتر رفته و بالا رفتن این استحکام درنهایت به سازه برای مقاوم شدن در برابر عواملی مثل زلزله کمک می‌کند. سازه‌های آجری یا سفالی به دلیل کیفیت مصالح استفاده‌شده، مقاومت کمی دارند و سازه‌های بتنی نیز به دلیل انعطاف‌پذیر نبودن ماده استفاده‌شده در برابر عواملی مانند زلزله مقاومت ندارند.

میلگرد بستر گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه است که به کمک آن می‌توان کمک کرد که سازه‌ها بتوانند فشارهای واردشده را تحمل کنند. این میلگردها قابلیت استفاده شدن در دیوارهای باربر یا غیر باربر یا دیوارهای سفالی و آجری یا بتنی را دارند.

مزایای استفاده از میلگرد مقاومتی بستر

مانند هر مصالح دیگری نیاز است تا بدانیم میلگرد بستر چه مزیتی دارد که ما را ملزم به استفاده از آن می‌کند. در درجه اول گفتیم که لازم است تا ساختمان‌ها مقاوم‌سازی شوند؛ زیرا ایران کشوری زلزله‌خیز است. یکی از مقرون به‌صرفه‌ترین مصالح برای مقاوم‌سازی، میلگرد مقاومتی بستر است. به‌جز مقرون‌به‌صرفه بودن، دلایل دیگری هم برای استفاده از این نوع میلگرد وجود دارد.

یکی از این دلایل این است که به کمک میلگرد مقاومتی بستر می‌توانیم دیوارهای متقاطع را به یکدیگر متصل کنیم. دلیل بعدی این است که این میلگردها را می‌توان به‌صورت عمودی نیز در سازه قرار داد. مزیت بعدی این میلگردها بی‌نیاز کردن سازه از دوغاب بندی است. در ادامه مزیت‌ها می‌توان گفت که استفاده از میلگردهای مقاومتی بستر بسیار بیشتر از سایر روش‌ها باعث مقاوم‌سازی دیوارها، سقف و درمجموع سازه و ساختمان می‌شود.

درمجموع برای محاسن این نوع میلگردها می‌توان به مواردی نظیر بالا رفتن مقاومت ساختمان و سازه در مقابل زلزله، مقاومت برشی و بسیاری دیگر از موارد اشاره کرد که در ادامه به بررسی برخی از مزایای میلگردهای مقاومتی بستر می‌پردازیم.

1. یکنواخت شدن پلاستر دیوار

در این روش به دلیل اینکه امکان مخفی شدن میلگرد در لابه‌لای ملاط و رج‌های دیوار وجود دارد، ضخامت پلاستر دیوار کاهش پیداکرده و اثری روی نازک‌ کاری گذاشته نمی‌شود.

2. اتصال مستقیم میلگرد مقاومتی بستر

ازآنجایی‌که میلگرد بستر مستقیم در ملاط و بست قرار می‌گیرد، اتصالی ایمن‌تر ایجادشده و درمجموع مقاومت ساختمان و سازه در مقابل نیروهای خارجی واردشده ازجمله نیروهایی که در زمان زلزله به ساختمان وارد می‌شوند، بالا می‌رود و به‌این‌ترتیب از تلورانس‌های دیوار جلوگیری می‌شود.

3. اتصال به بازشوها

باتوجه‌به اینکه نوع متصل شدن میلگردهای بستر به بازشوها متفاوت است، ضعف ایجادشده به‌واسطه بازشوها به حداقل میزان ممکن می‌رسد.

4. توجیه اقتصادی

همان‌طور که بارها به این مورد اشاره کردیم، روش‌های متعددی برای مقاوم‌سازی سازه وجود دارد؛ ولی بسیاری از این روش‌ها که در آیین‌نامه وجود داشته باشند، هزینه بسیاری زیادی را به ساخت‌ و ساز اضافه می‌کنند.
در مقابل استفاده کردن از میلگرد مقاومتی بستر تنها نیم درصد از کل هزینه‌های ساخت‌ و ساز را دربر گرفته و بااین‌وجود تا 70 درصد از خسارات مالی یا تلفات جانی در زمان اتفاق افتادن وقایعی مانند زلزله، جلوگیری می‌کند.

5. قابلیت استفاده در انواع دیوارها

از میلگردهای بستر می‌توان در انواع دیوار ازجمله دیوارهای سفالی، آجر فشاری، بلوک‌ها سیمانی و… استفاده کرد.

6. جدا بودن کامل دیوارها و ستون‌ها

بر طبق آیین‌نامه باید برای جدا کردن دیوارها و ستون‌ها از یونولیت استفاده کرد. این اجبار به دلیل کاهش دادن نیروهای وارده بر صفحه دیوار است. زمانی که از میلگرد بستر برای مقاوم‌سازی سازه و دیوارهای آن استفاده می‌شود، فقط اتصال‌ها درگیر هستند.

درنتیجه هیچ تماس مستقیمی بین دیوارها و ستون‌ها وجود نداشته و به‌راحتی می‌توان از یونولیت حتی بین میلگردهای بستر و ستون‌ها نیز استفاده کرد. همین امر سبب می‌شود تا در زمان زلزله، فشاری که داخل صفحه بین ستون‌ها و دیوارها وجود دارد تا میزان بسیار زیادی کاهش پیدا کند.

7. بهبود پیدا کردن رفتارها لرزه‌ای سازه

در زمانی که از میلگردهای بستر برای مقاوم‌سازی سازه استفاده می‌شود، هنگام رخ دادن زلزله فشارهای واردشده به تیرها و ستون‌ها کم می‌شود؛‌ زیرا دیوار مانند مهاربند رفتار کرده است. این موضوع سبب می‌شود تا ظرفیت لرزه‌ای کل سازه بهبود پیداکرده و جابه‌جایی طبقات نسبت به هم یا دریفت طبقات روی دیوارها اثر نگذارد.

نحوه اتصال میلگرد مقاومتی بستر

برای متصل کردن میلگرد بستر سه‌گام نیاز است. در گام اول باید بست محصول به شکل افقی و قبل از دیوارچینی به سازه متصل شود. بعد از آن باید به کمک تفنگ و میخ مخصوص فلز یا به کمک جوش دادن، بست به اسکلت فلزی متصل شود. این کار باید برای حداقل چهار طرف بست و حداقل مجموع 4 سانتی‌متر اعمال شود.

برای اینکه بتوان از بست در اسکلت‌ بندی‌های بتنی استفاده کرد، می‌شود از تفنگ و میخ مخصوص بتن یا رول بولت و پیچ استفاده کرد. درنهایت بر اساس آنچه در آیین‌نامه برای قرار گرفتن میلگردها بستر ذکرشده است، باید هر 40 الی 50 سانتی‌متر یک میلگرد درج شود.

در گام دوم و در زمان دیوارچینی باید 20 سانتی‌متر آخر میلگرد مقاومتی بستر با زاویه 90 درجه خم‌شده و مستقیم در داخل بستر قرار بگیرد. بعد از آن میلگرد بستر روی رج موردنظر قرارگرفته و نیاز است تا حداقل به میزان 1.5 سانتی‌متر ملاط بر روی آن قرار بگیرد.

در گام سوم باید ارتفاعی بیشتر از 3.6 سانتی‌متر برای دیوار در نظر گرفته شود. همچنین قطر آن باید 25 سانتی‌متر یا 75 برابر قطر میلگرد باشد و در آخر توسط مفتول بسته شود. البته لازم به ذکر است که برای ساختمان‌هایی که نیاز به بست ندارند نیز می‌توان همین مسیر را برای قرار دادن میلگرد به کار برد.

اجرای مرحله‌ به‌ مرحله میلگرد بستر

کمی قبل به نحوه اتصال میلگردهای مقاومتی بستر اشاره کردیم. حال قصد داریم به نحوه اجرای آن به‌صورت مرحله‌به‌مرحله بپردازیم.

مرحله اول

در مرحله اول باید محلی را که قصد داریم در آن نقاط گیره‌ها را روی ستون‌ها قرار دهیم، تعیین کنیم. به این منظور باید از بالا تا پایین ستون‌ها را با فواصل 40 سانتی‌متری علامت‌گذاری کنیم.
بعدازآن باید این مناطق علامت‌گذاری شده را به کمک دریل سوراخ کرد. بعد در محل‌هایی که سوراخ ایجادشده است، باید رول‌پلاک قرار دهیم. بعدازآن روی این رول‌ پلاک‌ها گیره قرار می‌گیرد. در آخر قلاب‌ها درون این گیره‌ها جای می‌گیرند.

مرحله دوم

در مرحله دوم باید به طول دیوارها توجه کرد. اگر طول دیوارها بیشتر از 4 متر باشد، باید از وادار استفاده کرد. این وادارها برای متصل کردن گیره‌ها استفاده می‌شوند. درست مانند مرحله قبلی باید در ستون‌ها با فواصل 40 سانتی‌متری سوراخ ایجاد کنیم تا محل نسب گیره‌ها مشخص شود.
بعد از آن گیره‌ها را به وادار جوش می‌دهیم. برای دیوارهایی که بیشتر از 4 متر طول دارند یا دیوارهایی که کنار پنجره قرار دارند، باید از وادارهای عمودی میانی استفاده‌شده یا باید از مدل‌های پیش‌ساخته استفاده کرد.

مرحله سوم

در سومین مرحله می‌رسیم به ساختن دیوار با مصالحی مانند سفال، بلوک یا سایر مصالح مشابه آن؛ به کمک قرار دادن پشم سنگ ضد رطوبت یا یونولیت که برای جدا کردن دیوار و ستون نیاز است. در این قسمت میلگرد بستر را باید جوری قرار دهیم که با قلاب قرارگرفته درون گیره همپوشانی داشته باشد و در آخر هر رج از دیوار، به قلاب برسد.

اجرا کردن هر آرماتور بستر باید حداقل یک رج در میان باشد. در آخرین رج یا رج یکی مانده به آخر نیز باید از میلگرد مقاومتی بستر استفاده شود. در این مرحله، از الزامات است که سقف از دیواری که آرماتور در بستر آن به اجرا درآمده، به کمک مصالح تراکم پذیر جدا شود.

این جدا شدن باید بافاصله حداقل 2.5 سانتی‌متر از زیر تیر اتفاق بیفتد. یکی از مصالح تراکم پذیر که می‌توان از آن نام برد، یونولیت است. یکی از موارد حائز اهمیت در این بخش، این است که بر طبق آیین‌نامه باید حداقل به‌صورت یک رج در میان از گیره و قلاب استفاده‌شده باشد.

آرماتور بستر و مقررات ملی ساختمان

اجرا کردن آرماتور بستر از سال 1392 برای افزایش مقاومت سازه‌ها در برابر زلزله و سایر عوامل طبیعی مخرب در آیین‌نامه ملی به ثبت رسید. در بند 8-1-2-36 از مبحث هشتم در آیین‌نامه مقررات ملی ساختمان، دستورالعمل‌هایی برای استفاده و اجرای آرماتور بستر ذکرشده است. در ادامه به بررسی این دستورالعمل‌ها می‌پردازیم.

  • همان‌طور که قبلاً نیز گفته‌شده، برای هر 40 سانتی‌متر دیوار نیاز است تا یک گیره نصب شود. این گیره‌ها باید با اندازه یک سانتی‌متر در هر دو طرف جوشکاری شده باشند. در آخر نیز این میلگردهای بستر باید درون این گیره‌ها قرار بگیرند.
  • برای مفتول‌هایی که در میلگردهای بستر به کار می‌روند نیز حداکثری تعیین‌شده است. این حداکثر برای قطر 8 میلی‌متر است.
  • اگر قرار است در دیوارهای بنایی از میلگرد یا مفتول از پیش‌ساخته شده استفاده شود، باید حتماً از یک سیم با قطر 3 میلی‌متر برای هر 20 سانتی‌متر مربع استفاده کرد.

محاسبه مقدار موردنیاز میلگردهای بستر

در ساخت‌وساز آنچه اهمیت دارد، پیروی از مقررات ملی ساختمان در ایران است. موارد بسیار زیادی در این مقررات در نظر گرفته‌شده است که یکی از آن‌ها، روش‌هایی برای محاسبه میزان میلگرد موردنیاز است. دو روش وجود دارد که به ما کمک می‌کند تا بتوانیم میزان میلگرد موردنیاز برای مقاوم‌سازی را محاسبه کنیم.

روش اول؛ روش محاسباتی

در این روش باید هر 0007/0 از سطح مقطع مؤثر دیوار با مجموع سطح مقطع‌های میلگردهای بستر برابر باشد.

روش دوم؛ روش تجویزی

این روش همان روشی است که تا به اینجا مدام آن را مرور کردیم، باید به ازای هر 40 سانتی‌متر از دیوار یک میلگرد بستر قرار بگیرد. ازآنجایی‌که برای این روش محاسبه وزن میلگردها نیز دارای اهمیت است؛ دو روش محاسبه وزن وجود دارد. برای دانستن محاسبه وزن میلگرد می‌توانید به موضوع محاسبه وزن میلگرد که بر روی سایت آهن اسپات قرار دارد، مراجعه کنید.

تفاوت میلگرد بستر با وال پست

باید بدانید همانند میلگرد مقاومتی بستر، وال پست نیز یکی از مواد مورداستفاده برای مقاوم‌سازی دیوارها است. باوجوداینکه هر دو گزینه برای افزایش مقاومت سازه در برابر نیروهای خارجی هستند؛ ولی تفاوت‌هایی بین آن‌ها وجود دارد.

تفاوت اول در این است که میلگردهای بستر آسان‌تر نصب می‌شوند.
تفاوت دوم در زمانی است که هرکدام برای اجراشدن نیاز دارند. مدتی زمانی که وال پست به آن نیاز دارد، بیشتر از میلگرد مقاومتی بستر است.
برای تفاوت سوم می‌توان به تحمل هرکدام از آن‌ها در مقابل نیروی وارده اشاره کرد. وال پست‌ها در برابر نیروهای برشی مقاومت بیشتری دارند.

در چهارمین تفاوت به مقاطع فلزی مورداستفاده برای هرکدام می‌رسیم. وال پست برای اجراشدن به نبشی احتیاج ‌دارد. این در حالی است که برای آرماتورهای بستر باید از میلگردهایی به قطر 4 میلی‌متر استفاده کرد.
برای پنجمین و آخرین تفاوت هم به مبحث هزینه می‌رسیم. اگر از میلگردهای مقاومتی بستر استفاده شود، هزینه مقاوم‌سازی از 50 تا 66 درصد باتوجه‌به جنس دیوار، کاهش پیدا می‌کند.

کارخانه‌های تولید میلگرد بستر

سایت آهن اسپات یکی از مراجعی است که شما به ‌راحتی می‌توانید به لیستی از کارخانه‌های تولیدکننده میلگرد بستر به همراه مشخصات وزنی که میلگردهای هر شرکت دارند، دسترسی داشته باشید.
تنها کافی است آنچه را که می‌خواهید بدانید، در سایت جستجو کنید. مواردی مانند نحوه محاسبه وزن میلگرد، قیمت میلگرد یا هر مورد دیگری که نیاز به دانستن آن دارید؛ حتی می‌توانید برای راحتی بیشتر و از طریق بخش تماس با ما، برای گرفتن مشاوره تخصصی یا پرسیدن سؤالاتتان اقدام کنید.

قیمت میلگرد مقاومتی بستر

عوامل متعددی بر روی قیمت میلگرد تأثیرگذارند. از سایز مفتول استفاده‌شده گرفته تا قیمت فلز در بازار یا حتی نوسانات بازار ارز، همگی می‌توانند بر روی قیمت میلگردهای بستر اثر بگذارند؛ بنابراین بهترین راه این است که به کمک اطلاعاتی به‌روز هر زمان که نیاز داشتید، قیمت میلگرد موردنیازتان را بررسی کنید.

استعلام قیمت میلگرد و خرید از آهن اسپات

تلاش ما بر این بود که بتوانیم آن‌چه را در مورد میلگرد بستر نیاز به دانستن آن دارید، بازگو کنیم. همان‌طور که گفته شد، این میلگردها یکی از گزینه‌های مقرون‌به‌صرفه برای بالا بردن مقاومت ساختمان‌ها و سازه‌ها در برابر عواملی مانند زلزله هستند. وب سایت آهن اسپات یک مرجع معتبر و عالی برای کسب اطلاعات در زمینه آهن‌ آلات خصوصاً میلگرد بستر است.

برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید به وبسایت آهن اسپات مراجعه کنید. آهن اسپات به‌صورت آنلاین تمامی اطلاعات موردنیاز در زمینه آهن‌ آلات را بر روی سایت خود قرار داده است.
همچنین می‌توانید کاربرد و مشخصات انواع فولاد را بر روی این سایت مشاهده کنید. همچنین به‌راحتی می‌توانید به قیمت تک‌تک محصولات دسترسی داشته باشید. این قیمت‌ها کاملاً به‌روز بوده و شما با تکیه بر آن‌ها می‌توانید به‌راحتی برای خرید آهن‌ آلات اقدام کرده یا تصمیم به سرمایه‌گذاری بگیرید.
آهن اسپات، مرجعی دقیق برای کسب اطلاعت در زمینه انواع آهن‌ آلات و قیمت‌های به‌روز آن‌ها، امید است که شما با خواندن این مقاله به اطلاعات موردنیاز خود دست پیدا کرده باشید.