نحوه تشخیص کیفیت میلگردها

میلگرد انواع گوناگونی دارد که یا به تنهایی برای تهیه و تولید وسایل به کار برده می‌شود یا همراه با بتن و مواد دیگر برای تقویت و مستحکم کردن یک وسیله یا سازه، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
میلگرد در ساخت‌وسازها و به‌ویژه در ساختمان‌سازی همراه با بتن، نقش حیاتی دارد. چرا که بتن، با وجود محکم بودن، به تنهایی و بدون میلگرد، برای طرح‌های عمرانی و سازه‌ها، استحکام و کارایی لازم را ندارد. کیفیت میلگردها هم بر اساس تأثیر عوامل متعددی، متفاوت هست.
به این جهت برای اینکه بهترین انتخاب را از میان میلگردها داشته باشید، لازم است به مقایسه کیفیت میلگردهای موجود در بازار و همچنین راهنمای خرید میلگردبپردازیم. بدین منظور ابتدا در این مقاله از وبلاگ آهن اسپات با انواع میلگرد آشنا می‌شویم.

انواع میلگردهای موجود در بازار و مقایسه کیفیت آنها

میلگرد، به طور کلی، میله‌‌ی فولادی توپر با سطح مقطع دایره‌ای و طویل است که از نظر ظاهر به دو شکل ساده و آجدار تولید می‌شود. با این حال هر کارخانه تولیدکننده میلگرد، از استانداردها و روش‌های خاص خود پیروی می‌کند.
به همین علت بدون داشتن اطلاعات کافی نمی‌توان خصوصیات انواع میگرد را مورد بررسی قرار داد. پس به طور اجمالی به تنوع میلگردها می‌پردازیم. میلگرد در انواع زیر تولید و به بازار عرضه می‌شود:

1. شاخه‌ای:

ساده

آجدار:

آج جناغی

آج مارپیچ

آج مرکب

2. کلاف:

ساده

آجدار

تفاوت میان میلگردها به این علت است که هرکدام برای هدف خاصی تولید می‌شوند. برای مثال، میلگرد شاخه‌ای ساده برای مفتول‌سازی، شفت‌های صنعتی و در سازه‌های بتن آرمه‌ای به عنوان دور پیچ و نما استفاده می‌شوند.

میلگرد آجدار  برای کار گذاشتن در بتن و تقویت سازه، به صورت راستا یا با تغییر شکل دادن به حالت میلگرد سنجاقی یا خاموت، رکابی، خرک، ادکا و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد.

میلگرد کلاف هم به صورت کلاف پیچیده با طول بسیار بلند به شکل ساده یا آجدار تولید می‌شود، که بسته به کیفیت آن، می‌توان به اندازه دلخواه از آن را مورد استفاده قرار داد.
سایز مقطع میلگرد کلاف، می‌تواند بین 5.5 تا 16 میلی‌متر باشد. ولی اکثر کارخانه‌ها تا سایز 12 میلی‌متر را تولید می‌کنند. لازم به ذکر است که میلگرد کلاف با سایز 5.5 تا 8 میلی‎متر در بازار، با نام مفتول (وایر) شناخته می‌شود.

1. میلگرد ساده

در مورد میلگردِ ساده شاخه‌ای و کلاف که اگر به صورت کلاف باشند، کششی نیز نامیده می‌شوند، باید گفت اکثراً به علت نداشتن هیچ‌گونه برآمدگی در سطح آن، برای تولید مفتول به کار می‌روند و تحت شماره استاندارد ملی 6030 و 3132 تولید می‌شوند.
قطر آنها هم از اندازه ۶ تا ۲۰۰ میلی‌متر می‌باشد. به طور کلی میلگردهای ساده از نظر سختی در دسته میلگردهای نرم قرار می‌گیرند.

علامت مشخصه میلگرد ساده بر اساس سرواژه آن، “س 240” است که استانداردهای بین‌المللی آلمان   DIN RST37_2  و استاندارد روسیه GOST 3SP  را نیز تحت پوشش قرار می دهد و با گریدهایRST34_2 ، ST37_2 ، SAE1006  ،  SAE1008  و تحت گرید A1 در بازار عرضه می‌شود. میلگرد کلاف معمولاً در صنایع پایین دستی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

2. میلگرد آجدار

میلگرد آجدار طبق استاندارد روسیه به گریدهای A2، A3و A4 تقسیم‌بندی می‌شود. برای اینکه بتوانید میلگرد از نوع  میلگرد A2 ، A3 و  با سایز مناسب را تشخیص دهید باید به آج آن‌ها دقت کنید. اگر آج آن‌ها به شکل هفت و هشت بود، میلگرد A3 و اگر آج آن مارپیچی و به هم چسبیده بود، میلگرد A2 است.

نکته دیگری که باید در نظر داشته باشید، درجه مقاومت میلگردها هست که انواع آن با هم تفاوت دارند. درجه مقاومت به مقدار کربنی بستگی دارد که در میلگرد استفاده شده است.
مثلاً مقدار کربنی که در میلگرد  A2   استفاده شده است 19% است. به این میلگرد، میلگرد نرم می‌گویند. میزان کربن که در میلگرد A3 استفاده شده است 14% است، که جزو میلگرد نیمه سخت و سخت دسته‌بندی می‌شود.

برای سهولت کار، علامت مشخصه میلگرد ساده و هر کدام از انواع میلگرد آجدار در جدول زیر درج شده است. می‌توانید با تطبیق هر میلگرد با مشخصات این جدول، آنها را با هم مقایسه کنید.

 کیفیت میلگرد

کارخانه‌های بسیاری در ایران به تولید انواع میلگرد، این پروفیل ارزشمند که به نیمه‌ساخته‌ها مشهور هستند، مشغولند. کیفیت میلگردهای تولید شده به عوامل زیر بستگی دارد که می‌توانید میلگرد تولیدی هر کدام از کارخانه‌ها را با توجه به این موارد با هم مقایسه کنید:

نحوه ساخت و تولید میلگرد

• • روش نوردگرم: که امکان تغییر شکل میلگرد در این روش بیشتر است.
  • روش نورد سرد: که برای تولید میلگردهایی با مقاومت تسلیم بالا و شکل پذیری پایین هستند.
  • روش میکروآلیاژی
  • روش ترمکس

مواد اولیه شمش فولاد و انواع آلیاژها در تولید میلگرد:

• • میزان کربن از مقدار کم تا بالاترین حد استاندارد
  • سیلیسیوم
  • منگنز
  • فسفر
  • گوگرد
  • نیتروژن
  • آلومینیوم

برای تولید برخی از میلگردها از ضایعات آهن‌آلات استفاده می‌شود که شرایط خود را دارد.

استانداردهای تولید میلگرد

• • استاندارد ملی روسیه (GOST 5781)
  • استانداردهای صنعتی ژاپن (JIS G3112)
  • مؤسسه استانداردهای آلمان (DIN 488)
  • استاندارد ملي ايران (ISIRI 3132)

طی سالیان متماتدی کشورهای تولیدکننده برای میلگرد، استانداردهای مختلفی وضع و تدوین کرده‌اند. رعایت استاندارد در تولید محصولی مانند میلگرد نشاندهنده کیفیت آن می‌باشد تا خریدار و مصرف‌کننده بتواند با داشتن اطلاعات کافی درباره آن بهترین نوع را برای پروژه‌های خود انتخاب نماید.

بنابراین ویژگی‌های میلگرد اعم از مشخصات ظاهری، هندسی، ترکیبات شیمیایی و خواص مکانیکی و وزن آن حتماً باید  طبق استاندارد باشد. یکی از استانداردهای مهم، استاندارد وزن میلگرد است که تفاوت کیفیت میلگردها را نشان می دهد. بر اساس همین تفاوت وزن محصول، می‌توانید کیفیت میلگردهای موجود در بازار را مقایسه کنید و به دنبال بهترین تولیدکننده در این زمینه باشید.

حتی با استفاده از فرمول زیر می‌توانید وزن میلگرد را محاسبه کرده و با جدول وزنی کارخانه تولیدکننده تطبیق دهید و از مرغوبیت آن مطمئن شوید. در صورت داشتن اختلاف فاحش بین آنها، می‌توانید پایین بودن کیفیت میلگرد را متوجه شوید.

در جدول دیگری که در زیر آورده شده، به عناصر و درصد وزنی به کار رفته در استانداردهای مختلف در ساخت میلگرد کلاف و شاخه‌ای اشاره شده است.
با مقایسه هر کدام از استانداردهای مشخص شده در این جدول و تطبیق دادن آن با تولیدات میلگرد کارخانه‌های مختلف، می‌توانید از کیفیت میلگردهای تولیدی هر کارخانه و میزان مواد آلیاژی آنها مطلع شوید و مورد مناسب را از میان آنها انتخاب کنید.

ولی در هر حال برای مقایسه کیفیت میلگردهای موجود در بازار باید آزمایش‌ پذیرش میلگرد انجام شود. حتماً مشخصات میلگردها از لحاظ تنش تسلیم، مقاومت کششی و ازدیاد طول نسبی را به دقت بررسی کنید و از کم و کیف آن مطلع شوید.

به این صورت که اگر در ساخت و ساز به چند نوع میلگرد با گریدهای متفاوت نیاز دارید، باید از هر کدام یک نمونه را آزمایش کرده و جواب نمونه آزمایش شده میلگرد را به طور دقیق بررسی نمایید و با استانداردها تطبیق دهید. همچنین اندازه سایز میلگردها و نحوه نوردیده شدن آن‌ها هم  از جمله موارد دیگری است که باید به آنها دقت کنید.

بر اساس این جدول الزامات خواص مکانیکی هر میلگرد اعم از تنش تسلیم، مقاومت کششی و ازدیاد طول نسبی، که طبق مبحث نهم مقررات ملی ساختمان، مشخص شده است را نیز مد نظر قرار دهید.

برترین کارخانه‌های تولید میلگرد

در اینجا برای آشنایی بیشتر به چند کارخانه تولید میلگرد اشاره می‌کنیم.

1. ذوب آهن اصفهان

ذوب آهن اصفهان یکی از بزرگترین مجتمع های تولید میلگرد است که مطابق با استانداردهای روسیه هست. انواع میلگردهای A1، A2  و A3  در آن تولید می شود که دارای مقاومت تسلیم و استحکام کششی بالاتری هستند.

2. فولاد آذربایجان میانه

میلگرد تولیدی در این کارخانه یکی از باکیفیت ترین نوع خود است که انواع مختلف میلگردهای آج دار و ساده در اندازه های متفاوت مطابق با استانداردها را دارد.

3. شرکت فولاد یزد
4. مجتمع فولاد پارس
5. ذوب و نورد کرمان
6. ذوب و نورد خلیج فارس
7. صدر فولاد
8. ذوب آهن آریان بوئین زهرا
9. نیک صدرای توس
10. مجتمع فولاد خراسان

میلگردهای فولاد خراسان با نام میلگرد نیشابور شناخته می‌شوند که در سه نوع ساده، آجدار مارپیچ و آجدار جناغی و بر اساس استاندارد تولید می‌شوند. میلگردهای آجدار جناغی با روش عملیات حرارتی کوئنچ-تمپر تولید می‌شوند.

11. فولاد الیگودرز
12. شرکت گروه صنعتی نورد نوشهر
13. فولاد تاکستان
14. شرکت نورد فولاد گیلان
15. فولاد سپید فراب کویر
16. صنایع فولاد نطنز
17. مجتمع فولاد آریا ذوب
18. آهن و فولاد الوند
19. مجتمع آناهیتا گیلان

میلگردهای ساختمانی در این کارخانه در سایزهای مختلف در دو نوع A2 و A3 با خواص مکانیکی برطبق استاندارد تولید می شوند.

20. گروه صنعتی پرشین فولاد آریا
21. نورد فولاد گلستان
22. نورد ایوان غرب
23. کارخانجات ذوب آهن و نورد البرز
24. صنایع فولاد کرمان
25. فولاد آلیاژی ایران
26. فولاد شاهرود
27. مجتمع فولاد امیرکبیر خزر
28. شرکت مجتمع جهان فولاد غرب
29. صنایع آلیاژی یزد
30. تعاونی نوردکاران فولاد ایرانیان
31. مجتمع فولاد البرز غرب
32. مجتمع فولاد بافق

این مجتمع یکی از تازه تاسیس‌ترین تولیدکنندکان میلگرد است که محصول میلگرد A3 در اندازه‌های مختلف را تولید می‌کند. تولید این کارخانه براساس فناوری اروپا با استانداردها و خواص مکانیکی مناسب است.

33. فولاد نیک صدرای طوس
34. دانا صنعت فجر
35. صنایع فولاد کاوه تیکمه داش
36. صنعت ذوب آهن ارومیه
37. شرکت گروه ملی صنعتی فولاد ایران
38. ذوب آهن اردبیل
39. نورد گرم سمنان
40. شرکت نورد فولاد کرمانشاه

برای توضیحات بیشتر می‌توانید به بخش میلگرد آهن اسپات، مراجعه کنید و مشخصات کارخانه‌ها و تولیدات آنها را بر اساس سایز و قیمت مشاهده نمایید.
می‌توانید وزن میلگرد تولیدی بعضی از کارخانه‌های تولیدکننده میلگرد آجدار را که بر اساس استاندارد A2  و A3 هستند، برحسب اندازه سطح مقطع هرکدام، در جدول زیر ملاحظه ‌کنید:

با بررسی و مقایسه مقادیر ستون سایز هر میلگرد اعم از A2  و A3، متوجه می‌شوید که وزن میلگرد کدام کارخانه به حد استاندارد نزدیک‌تر است.

 راهنمای خرید میلگرد باکیفیت از آهن اسپات

پس نتیجه می‌گیریم که قبل از اقدام به خرید محصولات فولادی مانند میلگرد، در وهله اول لازم است در خصوص محصول و مشخصات مرتبط آن  با نوع کار خود، تحقیقات لازم را به عمل بیاورید و نیاز خود را به طور کامل بسنجید. زیرا هر میلگرد متناسب با نوع کاربرد آن تولید و ساخته می‌شود و انتخاب و خرید اشتباه عواقب زیاد و جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت.

برای خرید مطمئن میلگرد علاوه بر موارد یاد شده، باید به نکات زیر هم دقت کنید. به عنوان مثال بر روي تمامي ميلگردهاي آجدار بايد در حين فرآيند نورد، اطلاعات زير حک شده باشد:

• نام يا علامت تجاري شركت توليدكننده ميلگرد
• كد فرآيند توليد
• كد علامت مشخصه ميلگرد

در ضمن سطح ميلگرد بايد تاخوردگي (روي هم افتادگي) نداشته باشد. همچنين نباید عيوب دیگری مانند ترك، پوسته، برجستگي، فرورفتگي، حفره و ناخالصي غيرفلزي كه بر روي خواص مكانيكي (كشش و خمش) میلگرد اثر منفي می‌گذارد، داشته باشد.

هر کارخانه دارای آرم مخصوص به خود است که لازم است در هنگام تحویل کالا به آرم حک شده میلگرد توجه کنید. این کار به شما دید خوبی در مقایسه کیفیت میلگردها می‌دهد. به عبارتی تمامي بسته‌هاي ميلگرد ساده يا آجدار بايد داراي يك پلاك مشخصات يا هر نوع پلاك فلزي مقاوم باشند و اطلاعات زير بر روي آنها درج شده باشد:

الف- نام، علامت تجاري یا آرم شركت توليد كننده ميلگرد

ب- شماره استاندارد ملي پس از اخذ پروانه كاربرد علامت استاندارد

پ- علامت مشخصه ميلگرد

ت- قطر اسمي بر حسب ميليمتر

ث- شماره ذوب يا شماره رديابي مرتبط به گزارش آزمون بسته

ج- طول ميلگرد

چ- نام كشور توليدكننده

ح- وزن بسته بر حسب كيلوگرم

پس از خریداری محصول و دریافت آن، بار  میلگرد را به طور کامل بررسی نمایید و خصوصیات بار را چک کنید.  به رنگ محصول دقت کنید و همچنین بررسی کنید که میلگرد دچار زنگ زدگی نشده باشد.
قطر میلگردها را با کولیس اندازه بگیرید و با جداول استاندارد مطابقت دهید. پس از طی این مراحل مطمئن شدن از صحت آن، می‌توانید تأییدیه دریافت بار میلگرد را صادر کنید. مقایسه کیفیت میلگردها مهمترین بخش هر خرید است.

در این میان برای سهولت کار مجموعه‌هایی مانند آهن اسپات راه ارتباطی بین تولیدکننده‌ها و مصرف‌کننده‌ها را هموار کرده‌اند. از طریق آنلاین  با مراجعه به وبسایت آهن اسپات و همچنین تماس با کارشناسان این حوزه در آهن اسپات، می‌توانید بهترین و مطمئن‌ترین انتخاب را داشته باشید. رسالت آهن اسپات این است که در راستای تسهیل فرایند مبادلات، قیمت روز کارخانه‌ها فولاد کشور را استعلام گرفته و در وب‌سایت خود به آدرس www.ahanspot.com منتشر کند.