شاید با شنیدن نام چهارپهلو از خود بپرسید: چهارپهلو چیست؟ و چهارپهلو چه کاربردی دارد؟ در پاسخ باید گفت چهارپهلو نوعی پروفیل است که به صورت میله‌ای فلزی، تو‌پر و چهارگوش در ابعاد گوناگون تولید می‌شود.
مقاطع فلزی که سطح مقطع مشخص و طول زیادی دارند، پروفیل نامیده می‌شوند که چهارپهلو محصولی از پروفیل است. در این مقاله از وبلاگ آهن اسپات به معرفی چهارپهلو، انواع و کاربردهای آن می‌پردازیم. پس در ادامه با ما همراه باشید.

چهارپهلو چیست؟

مطمئناً در کوچه و خیابان، پنجره‌هایی با حفاظ آهنی مشاهده کرده‌اید که اشکال مارپیچی دارند. این نوع حفاظ‌ها و برخی از نرده‌ها، با استفاده از انواع میلگرد و چهارپهلو، طراحی و ساخته می‌شوند. چهارپهلو همان‌طور که از نامش پیداست، نوعی پروفیل فلزی با چهار وجه است که به شکل میله‌ای اما با سطح مقطع مربع یا مستطیل در کارخانجات تولید آهن‌آلات پروفیلی، ساخته می‌شود. از آن ‌جهت که سطح مقطع آن چهار ضلعی می‌باشد، به چهارگوش هم معروف است.

این پروفیل از نوع باز بوده و در صنایع مختلف زیادی، کاربرد دارد. منظور از پروفیل باز مقطعی است که یکپارچه و توپُر است. بر عکس آن، پروفیل بسته می‌باشدکه دورش بسته و درونش توخالی است، مانند تفاوت یک میله توپر با یک لوله توخالی. میله توپر جزو پروفیل‌های باز و لوله‌ توخالی در دسته پروفیل‌های بسته قرار می‌گیرند.

به طور کلی چهارپهلوها دارای قابلیت‌های زیر هستند:

  1. شکل‌پذیری
  2. جوشکاری
  3. تراشکاری
  4. ریخته‌گری

به همین علت می‌توان از این مقاطع مانند صنعت آهنگری و ریخته‌گری، با بریدن و شکل دادن به قطعات، محصولات مختلف و متنوعی تولید کرد. همچنین با جوش دادن آنها به هم سازه‌های بزرگی ساخت. با برشکاری و تراش دادن هم می‌توان قطعات و لوازم مورد نیاز صنایع مختلف را تهیه کرد. پس به این ترتیب مشخص می‌شود که طیف وسیعی از محصولات با تنوع بسیار زیاد را می‌توان با استفاده از انواع چهارپهلو تولید کرد.

البته باید به این مورد هم اشاره کرد که ابعاد مقاطع فولادی چهارپهلو، فقط به سایز کوچک خلاصه نمی‌شوند. بلکه این مقاطع در اندازه‌های مختلف تولید شده و هر کدام نسبت به نحوه ساخت، نسبت به ابعاد و اضلاع، برای موارد خاص خود، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

قطعاً قیمت چهارپهلو با توجه به وزن و ابعاد آن تعیین می‌شود که می‌توانید در این رابطه به سایت آهن اسپات مراجعه نمایید. برای اینکه با انواع چهارپهلو و کاربردهای آن آشنا شوید، در ادامه با ما همراه باشید.

انواع چهارپهلو بر اساس روش تولید                      

چهارپهلو‌ها به چندین روش تهیه و تولید می‌شوند که نحوه تولید در کاربرد آنها تأثیر مستقیم دارد. بر اساس روش‌های تولید این نوع پروفیل، به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

  • به صورت نورد گرم
  • به صورت نورد سرد
  • استفاده از روش ترانسی
  • به صورت فابریک

در سه روش اول برای تولید، می‌توان از آهن‌آلات دست دوم مانند قراضه‌های آهنی، ضایعات بازیافتی و همچنین شمش‌های فولادی با درجه ناخالصی متوسط به بالا استفاده کرد. ولی در روش فابریک، همانطور که از نامش پیداست، چهارپهلو فقط با شمش فولادی فابریک و خالص ساخته می‌شود.

1. روش نورد گرم

روش نورد گرم از قدیم الایام مرسوم بوده و اکنون هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش تولید به این صورت است که شمش فولادی را با قرار دادن در کوره تا رسیدن به دمای بسیار  بالا ،گرم می‌کنند و سپس با عبور دادن از میان غطلتک‌هایی به نام نورد، به اندازه دلخواه درمی‌آورند.
به این ترتیب می‌توانند با تنظیم چندین زوج غلطک‌ و  میزان دما، اندازه‌های مختلفی از سطح مقطع و طول پروفیل، تولید نمایند. این روش جزو با صرفه‌ترین روش‌های تولید چهارپهلو است.

علت پرداختن به نحوه تولید چهارپهلو با روش نورد گرم، بیان این نکته‌ است که عملیات گرما‌دهی شمش در کوره باعث سیاه شدن رنگ آن یا به اصطلاح اکسید شدن پروفیل می‌شود. این عامل به لحاظ ظاهری از کیفیت آن می‌کاهد. ولی از لحاظ استحکام، باعث تولید مقطع فولادی بسیار محکم می‌شود.

کاربرد این نوع از چهارپهلو که با نورد گرم تهیه شده، عمدتاً در مواردی است که بیش از همه استحکام آن مد نظر باشد تا ظاهر آن. برای مثال در تولید پیچ و مهره و یراق‌آلات فولادی از این نوع پروفیل استفاده می‌شود.
همچنین می‌تواند در مکان‌ها و شرایطی مورد استفاده قرار گیرد که در معرض دید نبوده یا با انواع مواد پوشش داده شود. مانند استفاده در داخل اسکلت‌بندی ساختمان‌ها، ساخت انواع قطعات داخلی خودروها، در ریل‌سازی و پل‌سازی و ساخت ابزارآلات کارخانه‌ای و مواردی از این قبیل.

2. روش نورد سرد

در این روش نیازی به گرم کردن شمش فولادی نبوده و فقط از میان تعداد زیادی زوج غلطتک عبورداده می‌شود تا به چهارپهلو با اندازه دلخواه تبدیل شود. چهار پهلو تولید شده با این روش از لحاظ ساختاری بسیار ظریف بوده و حالت ریزدانه دارد. در مواردی که نیاز به ظرافت خاصی هست، مانند قالب‌سازی، چهارپهلوی نورد سرد بیشتر کاربرد دارد.

برای آشنایی بیشتر با نورد (Rolling) اینجا کلیک کنید.

3. روش ترانسی

در این روش با استفاده از ریخته‌گری مداوم و برش‌کاری و همچنین حرارت دادن، شمش‌های فولادی شکل می‌گیرند. سپس شمش‌ها برش داده شده و  پس از عبور از چندین غلطک‌ خاص، به حالت چهار پهلو در می‌آیند. این پروفیل نیز به علت حرارت دیدن اکسید شده و سیاه می‌شود. اما طی مراحلی مانند سنگ‌زنی، سمباده و پولیش‌کاری اقدام به پرداخت آن می‌کنند تا چهارپهلو سطحی براق و صیقلی داشته باشد و کیفیت آن افزایش یابد.

چهارپهلوی ترانسی به علت داشتن ظاهر خوب و با کیفیت، در ساخت وسایل تزئینی مانند لوازم فرفورژه و نرده‌ها و حفاظ‌ها و در تزئینات اماکن عمومی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آنجایی که بر روی چهارپهلو در روش ترانسی بسیار کار می‌شود، این مقطع دارای تلورانس کم و دقت زیاد است.

سایزهای 2*2 میلی‌متر تا 90*90 میلی‌متر از این مدل، در بازار موجود است. ولی سایزهای 2*2 الی 10*10 میلی‌متر، به علت باریک بودن، خار چهارپهلو نامیده می‌شود. خارچهارپهلو در تولیات صنایع ظریف مانند فقل‌سازی و در اتصالات بین محور و قطعاتی که نیاز به دقت دارد مصرف می‌شود.

4. روش فابریک

اگر در تولید چهارپهلو از شمش‌های بدون ناخالصی استفاده شود، مقطع چهارپهلو کیفیت بالا و مرغوب خواهد داشت. که به این نوع، چهارپهلوی فابریک گفته می‌شود. چهارپهلوی فابریک بسته به فلز به کار رفته در آن، کاربردهای متفاوتی دارد.

انواع چهارپهلو بر اساس ترکیبات و مواد تشکیل دهنده

1. چهارپهلوی آلومینیومی

جزو چهارپهلوهای فابریک است و به علت داشتن وزن کم، مقاومت در برابر زنگ‌زدگی، اغلب در مواد زیر کاربرد دارد:

  • در ساخت شفت و محور
  • پوشش و تولید سقف‌های کاذب در ساختمان‌سازی
  • در ساخت انواع قرنیزها در معماری
  • ساخت قطعات خودرو
  • مخازن ضد زنگ برای ذخیره انواع مایعات و مواد
  • لوازم رسانای جریان الکتریکی
  • قطعات بدنه هواپیما و…

2. چهارپهلو برنجی

در برابرخورگی و سایش مقاوم است ولی از لحاظ رسانای الکتریکی، خوب نیست. در ساخت ابزارآلات، اتصالات و گیره‌ها کاربرد دارد. چهار پهلو برنجی را در صورت صیقل و جلا دادن، به علت داشتن رنگ طلایی و کیفیت بالا از لحاظ ظاهری، در وسایل تزئینی و ساختمانی می‌توان مورد استفاده قرار داد.

3. چهارپهلو فولادی ST37

ترکیبی از آهن و عناصر دیگری مانند کروم است، کمتر از 25 درصد کربن دارد و همچنین از پرکاربردترین پروفایل به شمار می‌رود. از ویژگی‌های آن می‌توان به شکل‌ پذیری سرد و از قابلیت‌های آن، به جوشکاری و برش‌‌کاری عالی اشاره کرد.

همچنین این نوع چهارپهلو از استحکام، مقاومت و عمر بالایی برخوردار است. به علت مقاوم بودن در مقابل ضربه و در عین حال سبک بودن، در دوچرخه‌سازی، خودروسازی و مبلمان به کار برده می‌شود. در صنایع دیگری هم مانند نساجی، کشتی سازی و دفاعی کاربرد دارد.
به دلیل این ‌که از چهارپهلو فولاد ST37، در تولید پروفیل، تیرآهن، میلگرد و نبشی، استفاده می‌شود، نوسانات قیمت آن، روی قیمت سایر مقاطع فولادی و آهن‌آلات موجود در بازار تأثیر می‌گذارد.

4. چهارپهلو فولادی ST44

استحکام نسبتا بالایی دارد به این علت که از کربن بیشتری برخوردار است و برای کارهای پرچ‌کاری و جوشکاری کاملاً مناسب است.

5. چهارپهلو فولادی ST52

در ساخت این نوع چهارپهلو از آلیاژهای فولاد کم‌‌کربن استفاده می‌شود. به همین علت در ساخت ‌و ساز کاربرد فراوان دارد. چهارپهلو فولادی ST52 برای جوشکاری بسیار مناسب و از شکل‌پذیری خوبی نیز برخوردار است. یکی دیگر از امتیازات این پروفیل‌ این است که در دماهای پایین و بالا عملکرد بسیار خوبی دارد و همچنین استحکام آن‌ بسیار بالا است.
به همین علت این چهارپهلو بیشتر در پروژه‌های عمرانی راه‌‌سازی و شهرسازی، سازه ساختمان ‌های بلند، ریل‌‌‌سازی و پل‌‌سازی و کاربرد دارد. در صنایع قطعه‌‌سازی و شاسی خودروهای سنگین و سبک، در ساخت ابزارآلات و همین‌طور در سیستم‌های هیدرولیک فشار قوی هنگام حفاری‌‌های نفتی هم استفاده می‌شود.

6. چهارپهلو MO40

پروفیلی است که در آلیاژ آن، از مقدار زیادی کروم و همچنین مولیبدن استفاده می‌شود، که این باعث می‌شود در برابر خوردگی و ضربه مقاومت زیادی داشته باشد. از ویژگی‌های این محصول می‌توان به هدایت گرمایی خوب، قابلیت شکل‌پذیری، ، استحکام بالای تسلیم و کشش و همچنین طول عمر بالا  اشاره کرد.

7. چهارپهلو CK45

مقدار کربن موجود در این محصول نسبتاً پایین است و مقاومت کششی خوبی دارد. عناصر دیگری که در این مقطع به کار رفته، سیلیسیم و منگنز هستند. از این نوع مقطع در ساخت قطعات مختلف مانند شفت، محور، پایه‌ دستگاه‌ها و اسکلت سازه‌ها استفاده می‌شود.

لازم به ذکر است که اعداد و حروفی که در کنار نام پروفیل دیده می‌شود بیانگر استحکام و درجه مرغوبیت فولاد مقطع مورد نظر است. حروف شناسایی برای فولاد، ST مخفف واژه Structural به معنای فولاد ساختمانی معمولی است. عدد ذکر شده کنار آن هم نشان‌دهنده پایین‌ترین میزان استحکام از لحاظ کششی فولاد، بر مبنای 1/0 است.
با ضرب این عدد در10 برای مثال 37 در 10، حاصل آن که برابر370 است، نشان می‌دهد که پایین‌ترین حد استحکام کششی این فولاد 370 مگاپاسکال یا بر حسب نیوتن بر میلی‌مترمربع است.

8. چهار پهلوی استنلس استیل

جزء مقاطع فولادی ضد زنگ (زنگ‌نزن) است. آلیاژ این نوع فولاد حاوی مقادیر مشخصی از فلز کروم است که علاوه بر مقاومت در برابر زنگ‌زدگی، در برابر خوردگی نیز بسیار مقاوم است. برای افزایش انعطاف‌پذیری چهارپهلوی استنلس استیل، از فلز نیکل در ترکیبات آن استفده می‌شود که با دارا بودن این فلز، شکل‌پذیری آن نیز افزایش می‌یابد.

مزایای مختلف این نوع چهار پهلو باعث شده در طیف وسیعی از صنایع به کار برده شود. حتی از نمای بیرونی ساختمان‌ها گرفته تا دکوراسیون داخلی منازل مورد استفاده قرار می‌گیرد. به علت قابلیت استریل شدن در صنایع پزشکی و همچنین داروسازی کاربرد فراوان دارد. در صنایع غذاسازی نیز به وفور از پروفیل استنلس استیل استفاده می‌شود.

انواع چهارپهلو بر اساس سایز

چهارپهلوهای فولادی را از نظر سایز می‌توان به طور اجمالی به صورت زیر دسته‌بندی کرد. هر سایز کاربرد خاصی دارد:

چهارپهلو سایز ۵ تا ۶

این سایز بیشتر در کارهای تزیینی استفاده می‌شد.

چهارپهلو سایز ۸ و ۹

نسبت به مقاومت آن برای کارهای سبک مناسب است.

چهارپهلو سایز ۱۰

اکثراً در ساخت انواع درب و پنجره استفاده می‌شود.

چهارپهلو سایز ۱۲

بیشتر در ساخت انواع درب‌های بزرگ، نرده و حفاظ، فرفورژه ‌ به کار می‌روند.

چهارپهلو سایز ۱۴تا ۱۶

این سایز بیشتر استقامتی بوده و وزن و اندازه‌های آن نیز معمولا اعداد بزرگی است.

چهارپهلو در سایزهای بالاتر تا 200

برای تولید قطعات در تراشکاری مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مهمترین کاربردهای چهارپهلو

بر اساس آنچه در بالا گفته شد طیف وسیعی از صنایع، وابسته به این مقطع فولادی هستند. چهارپهلوها به علت مقاومت، شکل‌پذیری خوب، به راحتی و به وفور در دسترس بودن و همین‌طور قیمت مناسب، در صنایع و کارگاه‌های زیادی مورد استفاده قرار می‌گیرند. صنایعی که این پروفیل پرمصرف در آنها کاربرد دارد، بدین شرح می‌باشند:

  • صنعت راه و ساختمان
  • پل‌سازی
  • ریل‌های راه‌آهن
  • خودروسازی
  • کشتی‌سازی
  • هواپیما‌سازی
  • سیستم‌های فشار قوی هیدرولیکی
  • مخابرات
  • تراشکاری
  • قالب‌سازی و ریخته‌گری
  • ساخت غلتک‌های صنعتی
  • تیغه‌های برش
  • خار چهارپهلو
  • تجهیزات انواع جرثقیل
  • صنایع پزشکی و داروسازی
  • وسایل ضدآب، ضدزنگ و ضدخوردگی
  • ساخت رساناهای الکتریکی
  • مقاطع با ابعاد بزرگ‎تر و سنگین‌تر برای استفاده در کوره‌ها
  • ساخت درب و پنجره
  • ساخت قفل، پیچ و مهره، یراق‌آلات
  • ساخت فرفورژه
  • لوازم خانگی
  • ساخت وسایل تزیینی

راهنمای کامل خرید ضایعات چهار پهلو از وبلاگ آهن اسپات 

خرید چهارپهلو با بهترین قیمت

از آنجایی که چهارپهلو، کابردهای فراوانی در صنعت ساخت و ساز دارد، کسب اطلاعات دقیق درباره آن بسیار مهم است. هنگام تهیه و خرید چهارپهلو ابتدا باید به نوع کاربرد آن توجه و سپس ابعاد، جنس و روش تولید این نوع پروفیل بررسی و محاسبه وزن چهارپهلو انجام شود.

محاسبه وزن چهارپهلو برای تخمین هزینه پروژه و برآورد قیمت این محصول اهمیت زیادی دارد. قیمت لحظه‌ای چهارپهلو، جهت ثبت سفارش خرید در سایت آهن اسپات قابل مشاهده خواهد بود. می‌توانید قیمت چهارپهلو کارخانجات مختلف را در سایت آهن اسپات بررسی و باهم مقایسه کنید و در نهایت خریدی به صرفه را تجربه کنید.